Yörükler

Kategori: Uncategorised Pazartesi, 16 Ocak 2017 tarihinde yayınlandı. Administrator tarafından yazıldı.

Anadolu ve Rumeli'de göçebe olarak yaşayan, geçimlerini hayvancılıkla sağlayan ve mevsimlere göre ova veya yaylalarda kurdukları çadırlarda oturan Oğuz Türklerine verilen ad. Bunlara, Türkmenler adı da verilir. "Cesur, muhârip, iyi yürüyen, eli ayağı sağlam" gibi mânâları ifade eden "Yörük" kelimesi yerine, "yürük" kelimesi de kullanılır. Umumî olarak konar-göçer hayat yaşayan bütün topluluklar için kullanılan bu isim, daha çok göçebe Oğuz boyları için alem (özel isim) olmuştur.

On birinci yüzyılda Orta Asya'dan göç eden ve göçebe hayat yaşayan Oğuzlar, İran'dan geçerek, Malazgirt Zaferi'nden sonra Anadolu'ya geldiler. Burada da eski hayat tarzlarını aynen devam ettirdiler. İlk zamanlar Türkmen adıyla anılan Oğuzların bir kısmı yerleşik hayata geçti. Anadolu'nun İslâmlaştırılıp Türkleştirilmesi sırasında, Oğuz boyları, Anadolu'nun her tarafına yayıldı. Bir kısmı yerleşik hayata geçerek Türkmen adını aldı, bir kısmı da göçebe hayatını sürdürüp Yörük ismiyle anıldı.

Anadolu Selçukluları ve beylikleri dönemlerinde, Yörüklerden, askerî güç olarak faydalanıldı. Selçuklular ve Osmanlılar, Yörükleri sistemli bir şekilde toprağa yerleştirmeye çalıştılar. Orhan Gâzi ve Yıldırım Bayezid devirlerinde, geçitlerin, derbentlerin korunması, Yörüklere yaptırıldı. Osmanlıların Rumeli'ye geçişinden sonra, Yörüklerin önemli bir bölümü de Rumeli'ye göç ettirildi. Sultan Birinci Murad Han zamanında, Saruhan'dan, Serez taraflarına kalabalık gruplar hâlinde sevk edilen Yörükler, iskân edildikleri yeni bölgelerde, yabancı unsurlar arasında bir dayanak noktası teşkil ettiler ve ileride yapılacak fetihlere yardımcı oldular. Yörüklerin Rumeli'ye geçirilmeleri, Yıldırım Bayezid Han devrinde daha yoğun bir şekilde devam etti.

Sultan İkinci Murad Han ve Fatih Sultan Mehmed Han zamanlarında, yeni fethedilen yerlere, çok Yörük nüfus nakledildi. Fatih Kanunnâmesi'nde Yörüklere, diğer ahaliye göre bazı vergi muafiyetleri tanındı. Fatih Kanunnâmesi'nde, Yörüklerin, ağnam (koyunlar) resmî mükellefi ve askerlikle mükellef oldukları belirtildi. Orduda yardımcı kuvvet olarak vazife alan Yörükler, Kanunî devrinden itibaren, daha çok imar ve muhafaza hizmetlerinde kullanıldı. Bulundukları coğrafî mevki itibariyle çeşitli hizmetler gören Yörükler, sahillerde gemi malzemesi temini ve gemi yapımında; derbentlerde ve ana güzergâhlarda yol emniyeti, tamir, muhafaza, köprü inşası ve menzillere zahire toplanması ve korunmasında; madenlerde, ordunun nakliye işlerinde ve devletin kalelerinin onarımlarında da istihdam edildiler. Yörüklerin, geçtikleri yerlerde kalabilecekleri, yaylak ve kışlak alanları belirlendi.

Yörüklerin Rumeli'ye geçirilmesi ve fethedilen yerlere yerleştirilmesi, daha sonra Osmanlı Devletinin umumî bir siyaseti oldu. Ancak, sonraki devirlerde, Yörüklerin Rumeli'ye yerleştirilmesi yavaşladı. Fakat 18. yüzyılın sonlarına kadar devam etti. Bu göçlerin bir kısmı, isteğe bağlı olduğu gibi, bir kısmı ise devlet siyaseti doğrultusunda mecburî olmuştur.

Anadolu'da başgösteren Celâlî isyanları ve neticesinde meydana gelen iç çalkantılar ve ekonomik buhranlar, Anadolu'daki Yörüklerin düzeninin bozulmasına yol açtı. Bu karışıklıklar, Yörük camiasına da sirayet etti. Devlet, bu yüzden, Yörükler üzerindeki idarî otoriteyi sağlamak ve doğabilecek zararları önlemek için, onları mecburî yerleşmeye tâbi tuttu. Mecburî iskânın gayesi, göçebe hayat tarzı sebebiyle Yörüklerin, yerleşik halka zarar yapmalarını önlemek, harap ve boş olan iskân merkezlerinin imar edilmesini, ekilmeyen toprakların işlenmesini temin etmek, devlet tarafından kontrol edilmesi zor olan eşkıya gruplarına karşı bir emniyet unsuru olarak set vazifesi görmelerini sağlamaktı.

1683 Viyana Seferi'nin mağlubiyetle sonuçlanması, Rumeli ve Anadolu'da, geniş çapta aşiret hareketleri ve eşkıyalık hadiselerine sebep odu. Köprülüzâde Fazıl Mustafa Paşa'nın sadrazamlığı sırasında, 1691 senesinde, Yörükleri tamamen iskân etmek için harekete geçildi.

Rumeli'deki Yörükler, "Evlâd-ı Fâtihân" adı altında yeni bir teşkilata tâbi tutuldu. Bunlardan, askerî maksatlarla faydalanılmaya çalışıldı. Anadolu'daki Yörükler ise, bilhassa Hama, Humus, Rakka ve Halep bölgelerine yerleştirilmek suretiyle, Aneze ve Şammar aşiretlerinin baskınları önlenmeye çalışıldı. 18 Mart 1692 tarihli bir ferman ile, Anadolu'nun çeşitli vilayet ve sancaklarından, muhtelif yörük aşiretlerine mensup yetmiş kadar oymak yerleştirildi. Bu aşiretlerin, yerlerini terk etmemeleri için de, Adana ve Maraş taraflarında, derbent mahallelerine Yörükler yerleştirildi. 1720 senesinde, Şam vilayetine bağlı bazı sancaklar Yörükler yerleştirilmek suretiyle, Türk nüfusu yönünden takviye edildi. Bazı Yörük oymakları da, kendi yaylak ve kışlaklarında iskâna tabi tutuldular. 1693 senesinde, Kayseri vilayetine bağlı Zamantı ve Pınarbaşı yaylaları, 1728'de Zamantı Irmağının etrafındaki harabe köyler, bu bölgede yaylak-kışlak hayatı yaşayan Yörüklere tahsis edildi. Ayrıca Kozan Dağındaki Yörükler, Çukurova'ya, Orta Toroslar'daki kalabalık Yörük cemaatleri İçel'e, Antalya ve Isparta bölgelerinde dağınık halde bulunan Yörükler ise, Taşeli yaylaklarına yerleştirildiler. Bu arada, Orta Anadolu'ya (Çiçekdağı, Nevşehir, Niğde) yörük iskânı yapılırken, Teke, Hamid, Beyşehir, Alanya ve Akşehir Yörüklerinin de uygun yerlere yerleştirilmeleri için, 1732 senesinde ferman çıkarıldı. Ayrıca doğudan batıya uzanan Toros Dağlarının iç ve dış kısımlarında yeni kurulan birçok kasaba ve nahiyelere de, çeşitli yörük cemaatleri yerleştirildi. İçel ve Alanya bölgesinde yaşayan bazı Yörükler, Kıbrıs Adasına gönderildiler.

On dokuzuncu yüzyılın ortalarından itibaren, Yörüklerin iskânı, daha düzenli olarak yapılmaya başlandı. Vilayetlerine Yörük iskân edilecek valiler, yaylak ve kışlaktaki Yörükler üzerine iskân nazırı tayin ederek, onları disiplin altına almaya çalıştılar. Tanzimat'tan itibaren de boş araziler ve terk edilmiş yerler, iskân sahası olarak seçildi. Bu şekilde iskân için Bursa, Sivas, Ankara, Konya ve Aydın eyaletleriyle mülhakatı (bağlı yerler) seçildi. Yörüklerin iskânı için tertip edilen Fırka-i Islâhiye, Adana Halep, Maraş ve Ayıntab'da (Anteb) yeni kasabalar da kurmak şartıyla pek çok Yörük cemaatini iskâna tâbi tuttu.

Bugün, Yörüklerin tamamı yerleşik hayata geçmişlerdir. Ancak, eski hayat tarzlarını devam ettiren ve yaylak-kışlaklarda göçebe olarak yaşayan Yörükler, Toroslar'da hâlâ mevcuttur.

( Yukarıdaki Bölüm) Dallog Türk tarihinden alınmıştır.

1071'den sonra İran üzerinden. Anadolu'ya Türk Boylarının göçleri başlamıştı. Bu göçler özellikle Moğolların Harzemşahlar devletini yıkması üzerine (l23l) büyük boyut kazanarak 1300'lere, daha sonra da azalarak 1517 yılına kadar sürdü. 1187, 1232, 1244 ve 1270 yıllarındaki büyük göç dalgasıyla Orta Asya, Sibirya, İdil-Ural ve Kafkasya'dan 24 veya 48 (günümüzdeki ) Türk boyundan değişik oranlarla aileler gelerek Anadolu'ya yerleştiler. Selçukluların, Yörükleri iskan ettiği esas bölge Aydın, Balıkesir ve Muğla yöresidir. Yörüklerin bir bölümüde Kayıhan boyuyla (Osmanlılar) birlikte Anadolu'ya gelmiş önce Ahlata (Bitlis) oradan Fırat nehrinin aşağı kısımlarına (Suriye Caber Kalesi Türk mezarı civarı) sonra Karacadağ (Urfa) daha sonra Ankara (Haymana civarı) ve en son olarak da Söğüt (Bilecik) çevresine yerleştiler.

Yörüklerin Anadolu'daki Yerleşim Yerleri

Selçuklular, Orta Asya'dan göçle gelen Türkleri; meşguliyetlerine uygun olan yerlere (Örneğin: Esnaf ve sanatkarları şehirlere, çiftçileri ovaya, bahçe tarımı yapanları dere kenarlarına) ve genelde de boy olarak topluca yerleştiriyordu veya bir bölgeyi fetheden komutana orasını tahsis edip, boyunu da buraya iskan ediyor, İçişlerinde geniş yetki ve serbesti tanıyarak bu beyi, bölgenin yöneticisi ve uç beyi olarak görevlendiriyordu.

Yörüklerin Yerleştirildikleri Yöreler:

1- Aydın Beyliği'nin Kurulduğu (1320-1390) Aydın ve Çevresi.

2- Osmanlı Beyliği'nin Kurulduğu Bilecik, Bursa çevresi.

3- Karasi Beyliği'nin Kurulduğu Balıkesir, Çanakkale çevresi .

4- Saruhanlı Beyliği'nin Kurulduğu Manisa çevresi.

5- Germiyanlı Beyliği'nin Kurulduğu Kütahya çevresi.

6- İnançoğulları Beyliği'nin Kurulduğu Denizli çevresi.

7- Karaman-Karamanlı Beyliği'nin Kurulduğu Karaman, Konya, Mersin

çevresi.

8- Tekeli-Teke Beyliği'nin Kurulduğu Antalya çevresi.

9- Hamit Beyliği'nin Kurulduğu Isparta, Burdur Çevresi

10- Menteşe Beyliği'nin Kurulduğu Muğla çevresi.

11- Ramazanoğlu Beyliği'nin Kurulduğu Adana çevresi.

12- Dulkadirli Beyliği'nin Kurulduğu KahramanMaraş çevresi.

13- Kozan Beyliği'nin Kurulduğu Kozan Çevresi

Yörükler bu beyliklere kurucu veya asli unsur olarak katılmıştır. Yörüklerin Anadolu'ya ilk geldiklerinde yoğun olarak yerleştirilip yaşadıkları ilk bölge Aydın, Balıkesir ve Muğla çevresidir. Osmanlılar, 1700-1880 yıllarında dış yenilgilerle devlet düzeninin sarsılması, otorite boşluğu özellikle vergi ve yargıdaki haksızlıklar, eşkiyalığın yaygınlaşması, yöneticilerin rüşvet ve haraç almaları, aşırı vergi ve uzun süreli (4-10 yıl gibi) askere almak amacıyla halka baskı ve zulmünü arttırmasıyla başlayan iç isyanları önlemek ve bastırmak için alınan tedbirler sırasında Yörük Obalarını da parçalayıp onlu-yirmili çadır grupları halinde başka bölgelere dağıttı. Adana, KahramanMaraş, Hatay ve Gaziantep taraflarında Yürüklere "AYDINLI" denilmesinin nedeni budur.

YÖRÜKLERİN BAĞLI OLDUĞU BOY

Yörük obaları, Türk boylarının dahil olduğu dört ana gruptan Karluk ve Oğuzlara bağlıdır. (Bir varsayım: Türkler dört ana gruptur. Bu dördüncü grubu göçebe ve konar göçer, hayvancılık yapan Bozkır ve Yayla Türkleri oluşturur, Avşar, Bekdik, Kaşgay, Kazak, Kırgız, Türkmen ve Yörükler gibi.)

Oğuzlar önce Bozoklar ve Üçoklar olmak üzere iki gruba ayrılır.Bu iki grupta da 12'şerden 24 Oğuz boyu vardır. 24 Oğuz boyundan Türkmen grubuna dahil edilebilecek boy sayısı ençok 11 dir. Bunlar: Alayundlu (alaca atlı, iyi atlı), Bayat, Beydili, Çavuldur (Çavdarlı? Cavdır), Döger, iğdir, Kayı (Karakeçili), Kınık, Salur (salar), Yuva ve Yüregir'dir.

Bu boy adlarının bazıları İ.Ö. 209'dan itibaren İ.S. 1880'lere kadar değişime uğrayarak Türkmenistan'da Alieli, Ata, Çavdarlı, Ersarı, Gökler, iğdir, Kara, Sarı, Salur, Teke (Akalteke) ve Yemut oymaklarına dönüşmüş. Kuzey ve Güney Türkmenistan (Horasan) da 1995 yılında ise bu oymak adları Alili, Ata (Atabay), Caferbaylar, Çovdur, Gerkez, Göklen, iğdir, Kara keçili, Nohurlu, Teke ve Yomut olmuştur. Enson 1934'lerde iskan edilen Türkiye'deki bu ası1 ana Türkmen boyuna mensup oymaklar; kısmen isim değiştirerek , kısmen de büyük oymakların devlet tarafından parçalanıp yeni küçük oymaklar oluşturulmasıyla sayıları artmış olarak günümüze kadar ulaşmıştır, çoğu aile adı taşıyan küçük Türkmen oymağı sayısı 2000'i geçmiştir. Anadolu'daki Büyük Türkmen Oymakları: Atçeken, Beydili, Berelli, Barak, Bekdik, Cerit, Çavdır, Danişmentli, Elbeyli (İlbeyli). Gök (Gökçeli), Halep Türkmeni, Işıklar, Iğdır, Kara, Karakoyunlu, Karakeçili, Kızıl, Kızılkeçili, Mamalı, Sarı, Tabanlı, Teke, Yeni il Türkmeni (Caber, Musacalı gibi).Aynı Türkmen oymağına; Aydın'da Danişmentli, Yozgat'ta Mamalı, Ankara 'da Tabanlı denilebildiğinden işin içinden çıkmak zordur. Avşar'larda Oğuz Boyudur ama Yörükler, Azeriler, Kaçarlar ve diğer 9 Oğuz Boyu; "Alkaevli, Bayındır (kolları;Akkoyunlu, Abdal, Evci), Bügdüz, Cepni ve Tahtacı , Dodurga, Eymür, Kargı, Kızık, Peçenek (Boşnak) " gibi Türkmen değildir. Yörükler halıcılığı Türkmenlerden öğrenmişlerdir. Türkmenlerin halısı, Yörüklerin ise kilimi meşhurdur. (bkz:100)

Yörükler, Oğuzların Karaevli, Yaparlı-Yabırlı ve Yazır-Yazırlı boylarındandır. Karaevli-Karabölük; Karaçadırlı anlamındadır. Karaevli Obası Tekirdağ Alanya, Kadirli, Isparta, Sinop, Antalya, Kozan, Bolu, Kastamonu, Sivas, Tokat, Zonguldak, Ulukışla ve Balkanlara iskan edilmiştir. Yaparlı, Yaperli, Yıparlı, Yapar, Yapallı, Yabırlı, Yabır boy adı; önüne çıkanı yıkan, deviren, zorluklara, güçlüklere rağmen işini beceren, verilen görevi yerine getiren anlamındadır. Yapar-Yabırlı Obası; Karaisalı, Adana, İsparta, Ereğli (Konya) ye iskan edilmiştir.Bolu (Gerede) ve Çorum (Alaca) da iki yerleşim birimi adı Yaparlı'dır. Yazır, Yazırlı, Yazgır, Yazar boy adı; Halk ağası, çok il sahibi, il ağası anlamındadır. Yazırlı obası, Adana, Kozan, Kahramanmaraş, Kayseri, Konya, Akşehir, Edirne, Isparta, Burdur, Koyulhisar (Sivas), Edremit, Ankara, Korkuteli, Kumluca, Finike, Çorum, Denizli, Gaziantep, Tekirdağ,, Kurşunlu, Kelkit, Aydın, Kütahya, Eskişehir ve Bolvadin'e iskan edilmiştir. Bu üç boy adı uzun bir tarihi dönem içinde boyu temsil niteliğini yitirmiş ve oba adı olarak kullanılmaya başlanmıştır. Karakeçi kılından dokunan karaçadırı; Karakoyunlular dışında genelde Avşar ve Türkmenler kullanmaz. Ancak karaçadır Yörüklere de özgü değildir.

Bu üç Oğuz boyu adı uzun dönem içinde değişime uğramış ve unutulmuştur. Daha Orta Asya'da iken yeni Yörük boy adları oluşmuş ve Yörükler bu üç grup altında toplanmıştır. Bunlar Honamlı, Horzum ve Tekeli Yörük boylarıdır. Bütün diğer Yörük obaları bu boyların alt kollarıdır. Selçuklu ve Osmanlılar karışıklığı önlemek ve düzeni sağlamak için Avşar ve Türkmenlerden farklılık gösteren Honamlı, Horzum ve Tekeli göçebe gruplarına yörük adını vermiş ve bütün yazışmalarda bunlar için ısrarla yörük adı kullanılmıştır. Yörük adı da zamanla Avşar, Azeri, Kazak, Kırgız,, Özbek, Tatar, Türkmen ve Uygur gibi bir Türk boy adı olmuştur. Honamlı adı; Hunlarla ilgilendirilmekte, "Hun yapılı şeyler, Hun namlılar" Ho, işaret sıfatı olarak işte şu, ünlü, şöhretli, şeklinde yorumlanmaktadır. Horzum adı isen Harzem, Harezm ve Huvarzem bağlantısı kurularak, acayip kaleleri olan ülke anlamında kullanılmaktadır. (bkz:45)

Özellikle 11.YY da Selçuklu Göç Politikası, 13.YY da Moğol ve 15.YY da Timur'un zorlamasıyla Anadolu'ya üç büyük grup olarak gelen Horzum Yörük boyu Aydın, Balıkesir, İzmir, Kütahya ve Afyon Yöresine, Honamlı'larda yine Aydın, Isparta, Antalya Yöresine, Teke Yörük Boyu ise; Antalya, Alanya, Burdur ve Fethiye Yöresine yerleştirilmiş. 1071- 1934 yılları arasında idari, siyası, ekonomik, güvenlik, askeri, sosyal-etnik vs. nedenlerle devlet bu Yörük obalarının yerlerini defalarca değiştirmiş, önce Doğu-Güney Doğu ve Suriye' ye yerleştirdiği Türkmen oymaklarını Isparta., Afyon ve Aydın'a yerleştirmiştir. Tersi de olmuş örneğin Horzum Boyuna mensup obalar Adana ve Mersin'e, Honamlılar ise Mersin, Kahramanmaraş, Konya ve Aksaray'a iskan edilmişlerdir. Büyük obalara otlakların yetmemesi, akrabalar arası geçimsizlik, savaş nedeni ile Balkanlar, Ege, Adana ve Mersin' in işgali, bölgedeki yerleşik grupların kötü davranışı sebebiyle ana obadan kopmalar ve devletin sayıca kalabalıklaşan grupları parçalayıp dağıtması gibi nedenlerle çoğalıp kayıtlara gecen Yörük obaları sayısı ikibini aşmıştır. Ancak bu oba adlarının çoğu aile adıdır, örneğin; Çakır Ali, Cafer, Ahmetçe, Darı hacılı obaları gibi . Bir kısmı da kamu görevlilerince, resmi işlemler sırasında verilmiş uydurma anlamsız lakaplardır. Örneğin; Bulut,, Cinliin, Çakmaklı, Cücüklü. Çirkin obaları gibi bazı Avşar elleri veya Türkmen oymakları nasıl ki halen boy adlarını taşıyorsa yörük topluluklarından da aile adı yerine Honamlı, Horzum, Tekeli hatta Yabır, Yazır boy adlarını taşıyanlar vardır. Adana, Hatay, Gaziantep ve K.Maraş'ta ki yörükler ise kendilerini Aydınlı olarak tanımlamakta, çevreden de Aydınlı olarak bilinip, söylenmektedirler.

Yörüklerle Türkiye'deki diğer göçebeler karşılaştırılırsa; bulundukları coğrafi saha, iklim, yayla veya ovaya yerleşmiş olmalarına göre, lisan; kullandıkları günlük kelimeler, lehçe, şive, ağız ve ses tonu ayrıca töre,örf, adet, anane, gelenek, görenek hatta fiziki çehre, görünüş açılarından farklı özellikler taşıdıkları görülecektir

Aydın' yerleştirilen obalar

Kaçar ve Kaçaroğlu Yörük Obaları :

Isparta, Afyon, Aydın, Manisa, Antalya, İçel, Alanya, Kütahya, Akşehir ve Yozgat'a iskan edilmişlerdir.

Karatekeli Obası

Kütahya, Muğla, Antalya, Aydın, İzmit, Manisa ve Afyon'a iskan edilmişlerdir.

Sarıtekeli:

Aydın, Antalya, Manisa.

1700-1934 Yılları arasında göçebelikten alıkonularak zorunlu iskana tabi tutulanlar

Aydınlı Yörüğü: Aydın, Antalya, Ezine, Alanya, Manavgat, Isparta, Muğla, K.Maraş, G.Antep, Hatay, Adana, Mersin.

Döneli: Aydın, Antalya, İçel, Silifke, Mut, Gülnar, Erdemli, Anamur, Tarsus, Bozkır, Ereğli (Konya), Karaman, Ermenek, K.Maraş, Bolu, Adana, Bilecik, Kilis ve Suriye

Eskiyörük: Antalya, Alanya, Manavgat, Isparta, Yalvaç, Mersin, Anamur, Gülnar, Aydıncık, Aydın, Denizli, Muğla, Manisa, Adana, Beyşehir, Kıbrıs, Suriye.

Horzum: Aydın, Kütahya, Manisa, Isparta, Yalvaç, Adana, İmamoğlu, Afyon, Dinar, Dazkırı, Denizli, Uşak, Antalya, Alanya, Muğla, Konya, Akşehir, Ereğli (Konya), İçel, Ayrancı (Karaman.)

Karatekeli: Kütahya, Simav, Muğla, Antalya, Manavgat, Alanya, Aydın, İzmit, Manisa, Afyon, (Sincanlı-Çatkuyu), Adana, İçel, Tarsus, Adapazarı, Kocaeli.

Melikli: Fethiye (Muğla), Isparta, Ayrancı(Karaman), Adana, Antalya, Alanya, Bursa, Tarsus, İçel, Aydın, Balkanlar, Suriye.

Sarıkeçili: Antalya, Kaş, Aydın, Isparta, Eğirdir, Uluborlu, Yalvaç, Adana, Burdur (Aziziye, Bereket), Çumra, Akşehir, Doğanhisar, İçel, Ayrancı (Yarıkkuyu Köyü), Karaman, Afyon, Dazkırı, Manisa, Kütahya, Honaz.

Sarıtekeli: Aydın (Yörük Ali Efe bu obadan), Serik, Manisa

Tırtar: Aydın, İçel, Afyon, Ereğli (Konya), Isparta.

Tekeli: Antalya, Alanya, Manavgat, Manisa, Aksaray, Kütahya, Sivas, İzmir, Bergama, Aydın, Söke, İçel, Tarsus, Anamur, Silifke, Niğde, K.Maraş, Karaman, Ermenek, Adana, Aladağ, Kayseri, Muğla, Samsun, Balkanlar.

Saçıkaralı: Kütahya, Denizli, Konya, Akşehir, Beyşehir, Ereğli (Karaburun Köyü), Aydın, Antalya, Gazipaşa, Manavgat, Alanya, İçel, Anamur, Tarsus, Adana, Kozan, Saruhanlı- (Manisa), Uşak, Kıbrıs.

Ali Rıza Yalkın'ın Araştırmalarına Göre: 1934 Yılında Göçebe Ve Yarıgöçebe Olarak Hayvancılık Yapan Türkmen Oymakları Ve Yörük Obaları:

a) Aydın Yöresi Oymakları:

1- Abdal

2- Akdağlı

3- Akkozalı

4- Alacakoyunlu

5- Beylikli

6- Burhan

7- Çepni

8- Dedekarkınlı

9- Derici

10- Harmandalı-Harbendeli

11- İmir

12- Cerid

13- Karamanlı

14- Karayağcılı

15- Köseler

16- Kirtiş

17- Kızılışıklı

18- Kocabeyli

19- Musalarlı

20- Omurlu

21- Rahman

22- Saraç

23- Taşevli

24- Yatağanlı

25- Yelaldı

b) Aydın Obaları:

1- Honamlı

2- Horzum

3- Karatekeli

4- Menemenci

5- Sancaklı

6- Sarıtekeli

16. Yüzyıl Anadolu Coğrafyasındaki Aydın bölgesindeki Bazı Oymak ve Obalar

Aydın-Kütahya-Ankara Yöresi Oymak ve Obaları:

1- Akkoyunlu

2- Akkeçili

3- Avşar

4- Alayundlu

5- Bozkuş

6- Çullu

7- Ellici

8- Kayı

9- Karakoyunlu

10- Karakeçili

GÖÇEBELERİN İSKANI

18 ve 19.yy. da Osmanlı Halkının Genel Durumu:

1700 yılından sonra komşu devletlerle yapılan savaşların artması, yenilgilerin başlaması ve savaş ganimeti elde edilememesi nedeniyle Has, Tımar ve Zeamet sisteminde bozulma başladı. Yöneticiler yaşantılarını korumak için (Nazır, Beylerbeyi, Subaşı, Mutasarrıf, Kadı, Vergi toplayıcı gibi devlet memurları) halktan aldığı vergileri arttırdı. Askere alınan er adedi çoğaldı, askerlik süresi uzadı, ama cepheden evine dönen gazi adedi azaldı. Gayri Müslimler (Ermeni, Rum, Yahudi), Araplar, Kürtler, İstanbul'da yaşayanlar, bedel ödeyen sanatkar, esnaf, tüccar ve büyük çiftçiler ekonomik sistem aksamasın, üretim sürsün (veya savaşmaz) diye askere alınmıyordu. Sözün özü, anlamsız ve neticesiz savaşlarda ölenler; "ihtisası olmayan, düşünmeyen" Yörük, Türkmen, Avşar, Laz, Çerkez veya küçük çiftçilerdi (köylüler). Dıştaki yenilgiler hemen içerde de tesirini gösterdi. Merkezi yönetimin taşra üzerindeki kontrolü, etkisi azaldı. Halk bunu fırsat bilip çocuğunu askere göndermek istemedi. Vergisini geciktirdi veya hiç vermedi. Yükümlü olduğu geri hizmetleri aksattı veya yerine getirmemeye başladı. Susuz, iklimi sert veya çok sıcak, sivrisinekli yerlerden sulu ve ılıman yerlere kendiliğinden göçmeye başladı. Düşman eline gecen eski Osmanlı topraklarından Türk ve Müslüman ahali Anadolu'ya göç etmeye başladı. Sistemin aksaması nedeniyle devlet gelirleri azalırken giderleri de artmaya başladı. Ayrıca vergi ve gelir dağılımı adaletsizliği sonucu bazı kişiler aşırı zenginleştiler. Yetkililer, yöre zenginleriyle işbirliğine yönelip halka baskı yaptılar veya yörenin esnaf ve ağalarının halkı soymasına göz yumdular. Üretim, ticaret ve mal nakli (dolaşımı) aksadı. Aç1ık ve yokluklar baş gösterdi. Yerleşik halk ve göçebeler önce hallerinden mahalli yöneticilere yakındılar, ilgi ve çözüm bulamayınca mahalli yöneticileri üstlerine şikayet ettiler. Görevde kalmak isteyen mahalli yöneticiler, halkın bu şikayet, dilek ve protestosunu yukarıya, devlete isyan gibi gösterdi. Merkezi idare durumu, sağlıklı değerlendiremedi. Şikayet ve sorunların esas nedenine inmedi ve ilgisiz kaldı. Hatta eski gücünü taşrada yeniden kurmak, gelirlerini daha da arttırmak için askeri yöntem ve tedbire başvurdu. Yolsuzluk, yoksulluk., öksüzlük, hastalık, çaresizlik ve adaletsizlikler halkı bezdirmişti. Sosyal patlama için bir kıvılcım yeterliydi. Bu durumu gören, değerlendiren komşu ülkeler bazı etnik grupları kullanarak, kışkırtarak ülkede karışıklıklar çıkardı. Yer yer isyanlar baş gösterdi. İsyanların nedenini araştırıp, onlara din, ilim adamı gönderip sorunlarını dinleyip, görüşüp barışçı yollarla gerçekçi ve akılcı metotlarla, güzellikle onları iknaya ve işbirliğine yönelmedi.

Göçebelerin İskan Edilmelerini Gerektiren Sebepler:

Savunma amaçlı savaşların yeniliği ile sonuçlanması içerde maddi ve manevi bir sürü soruna sebep oldu. Devletin içte ve dışta itibarı sarsıldı. İşgal edilen Osmanlı topraklarından Anadolu'ya Türk ve Müslüman göçü başladı. Muhacirler şehirlere yığıldı; idari, ekonomik, adli ve sosyal sistem bozuldu, üretim ve dağıtım aksadı, kıtlık oldu. Ülkenin bir çok yerinde eşkıyalar türedi, iç karışıklıklar isyana dönüştü. Devlet bu kötü durumu düzeltmek için askeri tedbire başvurdu. Askeri tedbirler nedeniyle harcamalar daha da arttı ve mali durum daha çok bozuldu. Devlet cari giderlerini ve dış ülkelerle yapılan ve yenilgiyle biten savaşların harcamalarını karşılamak için vergileri arttırdı ve yeni vergiler koydu. Halk daha da sıkıntıya düştü. Bazı maddelerin üretimi, tüketimi karşılamaz oldu, ithalat başladı. Dış ülkelerden yüksek faizle borç para alınmaya başlandı. Enflasyon ortaya çıktı ve halkın gelirini azalttı, para pul oldu. Üretici, vergi ve askeri yük altında, ezildi.

Devlet, gelirlerini arttırmak, yeni gelir kaynakları bulmak ve artan giderlerini karşılamak için (giderleri azaltmayı hiç gündeme getirmediler) ıslahat (reform) hareketleri başlattı. Fakat fedakarlık, samimiyet ve gerçekçilikten uzak bu çalışmalar, kalıcı ve kesin bir çözüme dönüştürülemedi. Bunda devlet memuriyeti dağıtımı, iskan yerlerinin belirlenmesi, askere alım ve, vergi toplamada rüşvetin, kayırmanın yaygın olması, görevin ehline verilmemesi, köylü, küçük esnaf, sanatkar ve göçebeler perişan olurken; memur, ayan (büyük çiftçi, tüccar), din adamları, subay, Ümera ve saray1ılar sanki Kanuni döneminde yaşıyormuş gibi saltanat sürmelerinin rolü büyüktür. İstanbul'daki Dolmabahçe, Yıldız., Küçüksû, Beylerbeyi ve daha bir çok saray ve köşk, hep bu çöküş döneminde hatta Avrupa'dan alınan borç paralarla yapılmıştır. Aynı günlerde cephedeki asker ise mermisiz, yiyeceksiz., giyeceksiz (yazlık elbise ile kışın Sarıkamış cephesinde siperlerde 80 bin askerimiz daha savaşamadan soğuktan donarak öldü) ve kötü idare sonucu yeniliyor ve ölüyordu.

Göçebelerin İskanından Umulan Yararlar:

a) İç karışıklıklar; köylülerin ev ve arazilerini terk etmesine, bu da devlet gelirlerinin azalmasına neden olmuştu. Sahipsiz kalarak harap olan bu ev, bağ, bahçe ve tarlalara eski sahiplerini veya göçebeleri yerleştirerek atıl kalan bu değerleri ekonomiye yeniden kazandırmak, azalan zirai üretimi ve devlet gelirlerini arttırmak.

b) Sınır boylarından içeriye, köylerden şehirlere olan göçü durdurmak, büyük şehirlere toplanan nüfusu taşraya geri göndermek.

c) Sarsılan ekonomik ve sosyal dengeyle bozulan asayişi düzelterek halkın can, ırz, mal ve yol güveniliğini sağlamak, idaredeki aksak1ıkları düzeltmek, yasadışı davranış ve unsurları (eşkıya gibi) ortadan kaldırmak. Devlet düzenini yeniden kurup, kurallarıyla yeniden işler hale getirmek. Gelişen, değişen iç ve dış şartlar, bilim ve teknolojideki gelişmeler, buluşlar hiç dikkate alınmadı. Yine eski düzen yeniden kurulmak istendi ama başarılamadı. 1918'de 600 yıllık Osmanlı, Mondros ve Sevr anlaşmalarıyla sona erdi, ülke başkenti dahi işgale uğradı. Devlet, bilim ve teknoloji üretememesi nedeniyle çağa uyamadı. Devletin çökmekte olduğunu göremeyenler, yıkıldığını da kabul etmediler. İnsanın hasta olduğunu kabul etmeyip veya yanlış teşhis koyarak tedavi olamaması, iyileşmemesi veya daha da kötü duruma düşmesi gibi .

d) Derbend (Yol geçidi) ve hanlara yakın köylere göçebeleri yerleştirerek, insan ulaşımını, gıda ve eşya naklinin güvenliğini sağlamak.

e) Vakıf personeline maaş verecek ve vakıf hizmetini sürdürecek birikmiş parası kalmadığından ve yenisi de gönderilmediğinden, faaliyetine son veren vakıf okul ve hastanelerinin ana gelir kaynağı vakıf arazilerine göçebeleri yerleştirerek, arazi ve zeytinlikleri yeniden üretime geçirmek, böylece vakfın amacı olan kamu hizmetinin yeniden verilmesini sağlamak .

f) Ülke sınır güveniliğini sağlamak, dengeyi temin, saldırılarda set teşkil ettirmek amacıyla Türkmen veya Yörükleri; Urfa, Adıyaman, Malatya, Sivas ayrıca Humus, Hama, Halep, Rakka ile Antakya, Amik, Azaz, Bağras ve kanunsuz davranışta bulunanları cezalandırmak üzere Balkanlara veKıbrıs'a zorla iskan etti veya sürgüne gönderdi.

ANADOLU'YA GELEN OĞUZ BOYLARINA BAĞLI EL, OYMAK VE OBALAR: FARUK SÜMER'İN ARAŞTIRMALARINA GÖRE

KAY1: Kayıları oluşturan oymak ve obalar ile kolları;

1- Atçeken

2- Aksaklı

3- Göklen

4- Karaman Kayısı

5- Karakeçili

6- Kayıcık

7- Kayı Yörükleri

8- Kutlubeyhacılı

9- Menteşe Kayıları-Fethiye Yörükleri

10- Savcı Hacılı

BAYAT: 16. YÜZYIL

1- Beçili

2- Bozcalı

3- Gözlücekli

4- Halep Bayadı

5- İldilekli

6- Karabayat

7- Karacabayat

8- Kuzugüdenli

9- Melek hacılı

10- Özbayatlar (Akbayatlar)

11- Pehlivanlı: Çalışlı, Alibeyli

12- Reyhanlı

13- Şambayadı (Dulkadirli Bayadı) Kolları: Hasancalı, Hacılı, Hızırlı,

Karacakoyunlu, Kesmezli, Kızıldonlu, Şarklı, Şeyhli.

BEĞDİLİ: (1698)

1- Balabanlı

2- Bekmişli

3- Bayraktar (Güneç)

4- Bozlu

5- Bozkoyunlu

6- Bozgeyikli

7- Çakır Beğdili (1863 Yılı Kayıtlarında) Kolları: Amanhoca, Boran,

Çakır, Karışmaz, Kolukara, Sarıavul

8- Çelebi

9- Çobanbeyli

10- Dimlekli

11- Fakihli

12- Güneş

13- Gün

14- Hoca Alişeyh oymağı

15- Hacımahlı

16- Haydarlı

17- Karaçalı (Büyük ve Küçük Karaçalı)

18- Karaşeyhli

19- Kazlı

20- Karahasanlı

21- Kadirli

22- Kuzucaklı

23- Otamışlı - Hotamışlı

24- Sincan

25- Süleyman Kethüda

26- Tatalı

27- Taşbaş

28- Topaklı

29- Ulaşlı

DÜĞER (DÖĞER):

1- Düğerli

2- Halep Düğeri

3- Hama Düğeri

KIZIK:

1- Bozatlı

2- Mihmatlı

3- Pehlivanlı

YAZIR:

1- Karadaşlı (taş)

2- Karaçalı (Anamaslı)

3- Kara Yazır

4- Sarı

5- Kıydır

İĞDİR:

1- Biçer îğdiri

2- Bozdoğan

3- Horzum

4- Sarı Hamzalı

ALAYUNTLU:

Inallı

KINIK:

1- Alalar

2- Göçeri

3- Kınıklar

4- Kınık Uşak

5- Konuklar

6- Selçuklu-Selçuk

AVŞARLAR

A. Avşar (Afşar) Elleri:

l - Akkoyunlu Avşarı

2- Alplu

3- Aydın Avşarı: Avşarlı, Balabanlı

4- Bahrili

5- Bedil

6- Cingözoğlu: Araslı, Deller (Deliler), Eberli, Torun

7- Elbendi

8- Günbendi

9- Genceli

10- Gündüzlü

11- Halusağı

12- Halep Avşarı

13- İmanlı Avşarı: Bidil, Kızıl

14- İmamkulu: Bebek, Esebeyli

15- Karahacılı-Hocalı

16- Karamuhlu

17- Kazıklı

18- Karagündüzlü

19- Karamanoğullan Avşarı

20- Kutbeyi-Kutbegilüler Avşarı

21- Köpekli Avşarı: Alpli, Aydoğmuş beyli, Boynukısalı, Deliler, Köçekli,

Sekiz

22- Kırklı

23- Karagündüzlü Avşarı

24- Kara Avşar

25- Mansurbey Avşarları: Huzistan (Şumla), Kuhguliye (İran)

26- Recepli Avşarı (1580 yılı başlarında Recep Kethüda adlı ağa nedeniyle

bu adı aldılar. Kethüda; oymağın vergi ve askerlik işlerini yürüten

devlet memuru.)

27- Uşak Avşarı: Hocafakılı, Musacalı, Öksüzler.

B. Avşar (afşar) Kelimesinin Anlamı:

a) Çevik

b) Vahşi hayvan avına hevesli.

c) Toplayıcı

d) Zaptiye memuru.

e) "AVŞ" fiilinden türeyip, müsaade etmek, itaat etmek, itaatli.

C - Avşar Elleri-Oymakları:

1- Kuzey Suriye Avşarı:

a) Köpekli

b) Gündüzlü

c) Kutbeği

2- Halep Avşarları:

3- Boz-Ulus Avşarları:

4- Dulkadirli Avşarları:

a) Maraş (İmanlı) Avşarı:

b) Kars (Kadirli) Avşarı-Karsi Maraş

c) Boz-ok Avşarı

d) Yeni il (Sivas) Avşarı

e) Kozan Avşarı

f) Uşak Avşarı

g) Aydın Avşarı

h) Biga ve Karasi (Balıkesir)

5- Recepli Avşarı

6- İran Avşarları:

a) Mansur Bey (Kuh-giluye) Avşarı

b) İmanlı Avşarı

c) Alplu Avşarı

d) Usalu Avşarı

e) Eberli Avşarı

BAYINDIR:

1- Akkoyunlu (Bayındırlı, Bayındiriye)

2- Elsiz Piri (Tülü Bayındır)

3- Halitli

4- İlarslan

5- Kalaycı

6- Karahacılı

7- Körük

8- Yasağlık

ÇAVULDUR (ÇAVDIR):

1- Abdal

2- Adil

3- Bozacı

4- Buruncuk

5- Esenli

6- Habil

7- İğdir

8- Karaçavdır

9- Şeyhler

ÇEPNİ (Trapzon ve Rize Çepnileri Sünni, Kırşehir-Çiçekdağ, Gaziantep ve

Balıkesir Çepnileri alevi inancındadır.)

1- Başımkızdılı

2- Çepniözü

3- Dilçepni

4- Kandemir

5- KasabuIur

6- Karalar

7- Kızılkoca

8- Köseler

9- Kormazlı

10- Sarılı

11- Şuayıplı

EYMÜR (Eymir, İmir)

1- Affan Eymürü

2- Bunsuzlu

3- Çarık

4- Dündarlı

5- Karagözlü

6- Sancarlı

7- Sancaklı

8- Sarı Eymir

9- Tosun

PEÇENEK(16. Yüzyıl)

1- Bayırlı

2- Berayirli

3- Boyacılı

4- Ekiz (Ekizler)

5- Habilli

6- Hamutlu

7- Hızır Hacılı

8- İsa Hacılı

9- Piribeyli

10- Şahmelikli (Ali Kethüdalı)

11- Sipahiler

12- Yadbeyli

PEÇENEKLER (9.YÜZY1L)

1- Çor

2- Çoban

3- Gülbeğ (Kulbey)

4- İrtim

5- Kangar

6- Karıbay

7- Kopun

8- Talmat

9- Yula

SALAR (Salur, Salgur, Selluriye):

1- Aksalurlar: Akıncılı, Alabozlu (İldeğen), Emet

2- Çoğunlu-Çuğun

3- Karabelli

4- Mürgap Salurları:

a) Ana Böleği: Buhara, Bekesli, Töre, Yadçı

b) Karaman: Alam, Beğböleği, Görçikli

c) Yalavaç: Ordu Hoca, Sakar, Tizi, Yaz

5- Salurlu (Çörmük)

6- Salihler

7- Şeyhsalur

8- Sipahizadeler (Keremoğulları)

9- Türkmenistan ve Horasan salurları:

a) İç Salur: Ersarı

b) Dış Salur: Sarık, Teke, Yomut

YIVA: Iva, İva, İve, Elivaiyye, ava, Yava, Yuva

1- Baharlı

2- Büyük Yıva

3- Dergeç

4- Durmuş Hacılı

5- Esenceli

6- Hayl Yıva (Atlı sınıf Yıvası)

7- Kaçar

8- Karakoyunlu: (Ağaçeri, Alpagut, Baranlı, Duharlı, Hacılı, Karamanlı,

Sadlı)

9- Küçük Yıva

10- Perçemoğulları

11- Yahşiyanlı

12- Yaruklu(ışık)

13- Yuvalı(Karayuvalı)

ANADOLU TÜRKLERİ

A. TÜRKİYE'YE (ANADOLU'YA) GELEN KALABALIK ANA TÜRK BOYLARI:

l- Çiğil

2- Halaç

3- Karluk

4- Kıpçak

5- Oğuz

6- Tatar

7- Uygur

B. OSMANLILARCA YÖRÜK SIFATI ALTINDA TOPLANAN VE BU ADI BENİMSEYEN VEYA KOLLARI YÖRÜK OBASI KABUL EDİLEN OĞUZ BOYLARI:

1- İğdir- Yiğdir

2- Karaevli

3- Kayı: Karakeçili

4- Yabır-Yaparlı

5- Yazır

6- Yıva- Yuva: Karakoyunlu

C. ANADOLU'YA BÜYÜK GRUPLAR HALİNDE GELEN TÜRK BOY, OYMAK VE OBALARI: (bkz:4, 40, 107)

l- Abdal

2- Ahiska- Mesket (Saka - İskit)

3- Aba-Abakan-Apa

4- Alayuntlu

5- Ağaçeri

6- Avşar-Afşar

7- Artuklu

8- Akkoyunlu

9- Azeri

10- Bozlar-Bozoklar

11- Bekdik

12- Beğdili

13- Barak

14- Bayat

15- Bayındır

16- Büğdüz

17- Balkar (İdil, Hazar, Kafkas)

18- Çavuldur

19- Cerid

20- Çayan

21- Çarıklı-Cırıklı-Caruk

22- Çepni

23- Çavdur

24- Düğer

25- Dodurga

26- Evci

27- Eymir-Eymür-İmir

28- Gagauz-Uz

29- Göklen

30- Honamlı

31- Halac-Hallaç-HalaçLı-Kalaç

32- Hotamış

33- Horzum

34- Iğdır-İğdir

35- İlbeğli

36- Karkın-Kargın-Kargı-Kargun

37- Karakoyunlu

38- Karakeçili

39- Kızılkoyunlu

40- Kızılkeçili

41- Kuman-Koman-Kun (pomak?)

42- Karatekeli

43- Karlık-Karluk

44- Kayı

45- Kınık

46- Kızık

47- Kıpçak

48- Karaçay

49- Kazak

50- Kırgız

51- Karapapak

52- Kumuk- Kumık

53- Manav- Anav- Yerli

54- Mamalı (Bozulus)

55- Ödemiş

56- Özbek

57- Peçenek (Boşnak?)

58- Sarıkeçili

59- Sarıtekeli

60- Saçıkaralı

61- Tatar

62- Tahtacı-Tatevci

63- Tecirli

64- Terekeme

65- Türkmen

66- Yazır

67- Yörük (Aydınlı): (63 Obaya ayrılır)

68- Yuva

69- Yüreğir

D- Göçmen-Macır-Muhacir: 1912,1924,1951,1989 yıllarında Balkanlardan gelen milliyetine ve boylarına bakılmaksızın bu sıfat verilmiş. Örneğin Balkan göçmeni, Selanik macırı, Karkas göçmeni gibi Göçmen ve macır Türklerin aslı: Balkar, Gagauz, Kıpçak, Kuman, Peçenek, Tatar veya yörüktür.

ANADOLU BEYLİKLERİ VE BAZI BÜYÜK OYMAKLARIN BAĞLI OLDUĞU BOYLAR:

1- Akkoyunlu (Bayındır)

2- Artuklu (Düğer)

3- Baraklar (Cerit)

4- Berçemoğulları (yıva)

5- Dulkadirli (Bozok-Bayat)

6- Gündüzlü (Avşar)

7- İran, Nadirşah Dönemi (Avşar)

8- Kadı Burhanettin (Azeri veya Salar) .

9- Karakoyunlu (Yıva)

10- Karamanoğulları (Avşar, Kaçar veya Salar)

11- KozanoğuIları (Varsak)

12- Köpekli-Köpekoğulları (Avşar)

13- Kutbeğinoğulları (Avşar)

14- Osmanlı (Kayı)

15- Özeroğulları (Üçok-Kınık)

16- Ramazanoğulları (Üçok-Yüreğir)

17- Salgurlular (Salar)

18- Selçuklu (Kınık)

Şumlaoğulları (Avşar)

FARUK SÜMER'İN ARAŞTIRMALARINA GÖRE KONAR GÖÇER HAYVANCILIK YAPAN YÖRÜK OBALARI:

A- 16.YY Anadolu Yörük Obaları:

1- Ankara Yörükleri: Ankara, Kırıkkale, Haymana

2- Karacakoyunlu: İzmir

3- Kastamonu Yörükleri: Kastamonu, Bolu

4- Kütahya Yörükleri: Aydın, Manisa, Afyon

5- Söğüt Yörükleri: Bursa, Balıkesir, Bilecik, Eskişehir

6- Uluyörük: Tokat, Amasya, Çorum, Samsun (Yörükler Beldesi), Ortapare ve Şarkıpare Kolu, Akdağmadeni ve Zile

7- Bozdoğanlar: Yüreğir, Kadirli, Ceyhan, İçel

8- Tanrıdağı Yörükleri: Balkanlar

9- Naldöken Yörükleri: Bulgaristan

10- Selanik Yörükleri: Makedonya, Teselya

11- Vize Yörükleri: Vize, Lüleburgaz, Çorlu, Hayrabolu

12- Kocacık Yörükleri: Edirne, Kırklareli, Babaeski, Bulgaristan

15- Karaevli: Bolu, Kastamonu, Sivas, Tokat

16- Menteşe Yörükleri: Muğla, Fethiye (Horzum, Sarıtekeli ve diğer)

17- Kayı Yörükleri: Avşar ve Bayatlar, yörükler arasında bulunmaz ancak Kayıların bir kısmı yörükler arasında yaşamaktadır.

B- 1 7.yy Çukurova Yörük Obaları:

1- Aydınlı (Karacakoyunlu)

2- Bozdoğan yörükleri: Karahacılı, Menemenci, Tekeli

3- Ekiz Yörükleri

4- Horzum Yörükleri: Aladağ, Çukurova, Binboğa

5- İçel Yörükleri: Bolgarlı, Boynuinceli

6- Karakeçili Yörükleri

7- Ulu yörükler

C- 19.yy Anadolu Yörük Obaları:

a) Çukurova Yörük Obaları:

l - Bahşiş

2- Bozdoğan

3 -Karahacılı

4- Karakeçili

5- Karatekeli

6- Koyuncu

7- Menemenci

8- Sarıaydın Obası

9- Tekeli

b) Afyon Yöresi Yörük Obaları:

1 -Horzum

2- Karahacılı

3- Karatekeli

4- Sarıkeçili

5- Sarıtekeli

c) Aydın Yöresi Yörük Obaları:

1- Ahmetli: Kula, Simav

2- Anamaslı-Karacalı: Demirci

3- Çarık: Kula

4- Eskiyörük: Aydın, Antalya, Mersin

5- Gökmusalı: Demirci

6- Güzelbeyli: Nazilli

7- Horzum: Aydın, Bursa, Afyon, Adana,Konya, Karaman

8- Karatekeli: İzmir

9- Karacakoyunlu

10-Kızılkecili: Kula, Muğla, Bursa

11-Narinceli: Kula, Denizli

12-Saçıkaralı: Nazilli

13- Sarıkeçili: Aydın

14- Sarıtekeli: Nazilli, Denizli, Bursa

15-Şebitli: Kula

16-Yağcıbedirli: Soma, Bursa, Balıkesir

d) Ege ve Akdenizdeki Dağınık Bazı Yörük Obaları:

l- İğdir Yörük Obası: İran'da Kaşgaylar arasında İğdir adlı bir oba, yine Türkmenistan'da Göklen Türkmenleri arasında Çarvar İğdir obası yaşamaktadır. İğdir Oğuz boyu kollan: Bozdoğanlar, Horzum, Biçer İğdiri, İğdir İsalı ve Sarı Hamzalı.

2- Yabır: Yapar-Çarıklı Yörük obası

3- Yazır: Karadaşlı kolları; Amamaslı (karaçalı), kara, sarı, Kıydır

HONAMLILAR

A-Honamlı Kelimesinin Kökü, Aslı, Anlamı:

a) Hona ve Huna kelimelerinden gelmiş olabilir;

1) ho, hu; o, bu, şu anlamında

2) honu, hunu; onu, bunu, şunu

3) hona, huna; ona, buna, şuna

b) Hun Devlet ve Halkları Terimiyle İlgisi: Hun, Hunlu sıfatı, Honamlı şeklini almış olabilir.Zaman içinde sözcüklerde harf değişimi olabiliyor. Örneğin: Orhun-Orkun-Orhan, Ceyhun-Ceyhan, Seyhun-Seyhan, Köktürk-Göktürk, Kalaç-Halaç, Kültigin-Gültekin, Çetmi-Çepni, Afşar-Avşar, Döğer-Düğer kelimelerinde görüldüğü gibi. Macarlar, kendilerine Hun , Türklere ise Kun, Kunos diyordu.

c) Toplumlar zaman içinde söyleme kolaylığı, şive,ağız farklılığı nedeniyle kelimeleri günlük dilde değiştirebilmektedir. Örneğin: Ne yapıyorsun-Nörüyon, Ne ile-Nayle, Ne edecen-Nedcen, Hatice-Hacce, Muhammet gibi.

Hunlu veya Honalı sözcüğü, söyleme kolaylığı ve dil ağız, alışkanlığı sonucu Honamlı şeklini almış olabilir.

B)-Honamlı Sözcüğünün Menşei:

Lı eki: bir yere aidiyeti, ilgiyi, bir yere mensubiyeti bildiren ektir. İsimden sıfat türetmede kullanılır. Konya-lı, Kayseri-li gibi.

Honam sözcüğünü Türkler orta asyada iken almış olmalı. Belki de bu sözcüğün aslı Çince dir. Bir savaş sonucu bir Türk grubu Çinlilerce, Çinin kuzey bölgelerine asimile amacıyla yerleştirilmiş daha sonraları Türkler, bir fırsatını bulunca batıya göçetmişlerdir. Eski yaşadıkları bölge nedeniyle diğer Türk grupları bunlara, o bölgenin adını vermiş olabilir. Bu adet Cumhuriyet Türkiye'sinde de sürdürülmektedir. Örneğin; 1953'te Korede savaşıp dönen gazilere; Koreli, Almanya'da işçi olarak çalışanlara; Almanyalı, Girite iskan edilip elden çıkmasıyla geri dönenlere; Giritli denmesi gibi.

Konuya ilişkin Çince kelimelerden örnekler:

a- Huangho : Cindeki Sarı Irmağın adı

b- Hsiungnu-Hui: Çinlilerin Hunlara verdiği ad.

c- Houtu : Gök 'dininde Ana-ilahe

d- Huangti: Toprak tanrısı

e- Huhanyeh : Hsiungnu Shanyüsü. İ.Ö. 51 de devlet ikiye ayrıldı.

f- Huo Kuang: İ.Ö. 50, Çinli General adı.

g- Hoten-Kotan: Doğu Türkistanda bir şehir adı.

Honan-Hunan: Kuzey Çin'de bir eyalet adı: Honnan-Honanlı-Honamlı

Hokant-Hokent: Doğu Türkistanda bir şehir adı.

HONAMLI YÖRÜK OBASI (bkz:45)

C- Honamlı Kolları

1- Filikçi: K. Ereğli, Aksaray-Kutluköy

2- Savran: K. Ereğli, Karaman-Ayrancı

3- Deveci: Mersin-Silifke

4- Eskiyörük :Antalya, Mersin-Gülnar, Aydın

5- Bolacalı: K.Ereğli, M-Silifke, Adana- Sarıçam, Aksaray- Kutluköy.

6- Döneli: K.Ereğli

7- Helimli: K.Ereğli

8- Kuzucu: K.Ereğli

9- Hacıkaralı: Mersin-Silifke (Karahacılı)

10-Saçıkaralılar

11-Isparta'daki Honamlılar: Ali Tanyıldız'ın araştırmalarına göre, Honamlının Kolları:

a- Adıgüzelli (Elekli)

b- Coşlu

c- Eskiyörük (Eskiler, Hacıcelilli)

d- Karsavurdanlı

e- Ötgünlü

f- Recepli

D- Honamlıların yerleştikleri iller: Adana, Antalya, Aydın, Mersin, Konya, Ereğli, Yunak, Sarayönü, Isparta, Aksaray, Osmaniye, K.Maraş, Yozgat, Karaman,

GÖÇEBELERİN İSKANI

18 ve 19.yy. da Osmanlı Halkının Genel Durumu:

Göçebelerin İskan Edilmelerini Gerektiren Sebepler:

Göçebelerin İskanından Umulan Yararlar:

b) Sınır boylarından içeriye, köylerden şehirlere olan göçü durdurmak, büyük şehirlere toplanan nüfusu taşraya geri göndermek.

d) Derbend (Yol geçidi) ve hanlara yakın köylere göçebeleri yerleştirerek, insan ulaşımını, gıda ve eşya naklinin güvenliğini sağlamak.

ANADOLU'YA GELEN OĞUZ BOYLARINA BAĞLI EL, OYMAK VE OBALAR: FARUK SÜMER'İN ARAŞTIRMALARINA GÖRE

KAY1: Kayıları oluşturan oymak ve obalar ile kolları;

1- Atçeken

2- Aksaklı

3- Göklen

4- Karaman Kayısı

5- Karakeçili

6- Kayıcık

7- Kayı Yörükleri

8- Kutlubeyhacılı

9- Menteşe Kayıları-Fethiye Yörükleri

10- Savcı Hacılı

BAYAT: 16. YÜZYIL

1- Beçili

2- Bozcalı

3- Gözlücekli

4- Halep Bayadı

5- İldilekli

6- Karabayat

7- Karacabayat

8- Kuzugüdenli

9- Melek hacılı

10- Özbayatlar (Akbayatlar)

11- Pehlivanlı: Çalışlı, Alibeyli

12- Reyhanlı

13- Şambayadı (Dulkadirli Bayadı) Kolları: Hasancalı, Hacılı, Hızırlı,

Karacakoyunlu, Kesmezli, Kızıldonlu, Şarklı, Şeyhli.

BEĞDİLİ: (1698)

1- Balabanlı

2- Bekmişli

3- Bayraktar (Güneç)

4- Bozlu

5- Bozkoyunlu

6- Bozgeyikli

7- Çakır Beğdili (1863 Yılı Kayıtlarında) Kolları: Amanhoca, Boran,

Çakır, Karışmaz, Kolukara, Sarıavul

8- Çelebi

9- Çobanbeyli

10- Dimlekli

11- Fakihli

12- Güneş

13- Gün

14- Hoca Alişeyh oymağı

15- Hacımahlı

16- Haydarlı

17- Karaçalı (Büyük ve Küçük Karaçalı)

18- Karaşeyhli

19- Kazlı

20- Karahasanlı

21- Kadirli

22- Kuzucaklı

23- Otamışlı - Hotamışlı

24- Sincan

25- Süleyman Kethüda

26- Tatalı

27- Taşbaş

28- Topaklı

29- Ulaşlı

DÜĞER (DÖĞER):

1- Düğerli

2- Halep Düğeri

3- Hama Düğeri

KIZIK:

1- Bozatlı

2- Mihmatlı

3- Pehlivanlı

YAZIR:

1- Karadaşlı (taş)

2- Karaçalı (Anamaslı)

3- Kara Yazır

4- Sarı

5- Kıydır

İĞDİR:

1- Biçer îğdiri

2- Bozdoğan

3- Horzum

4- Sarı Hamzalı

ALAYUNTLU:

Inallı

KINIK:

1- Alalar

2- Göçeri

3- Kınıklar

4- Kınık Uşak

5- Konuklar

6- Selçuklu-Selçuk

AVŞARLAR

A. Avşar (Afşar) Elleri:

l - Akkoyunlu Avşarı

2- Alplu

3- Aydın Avşarı: Avşarlı, Balabanlı

4- Bahrili

5- Bedil

6- Cingözoğlu: Araslı, Deller (Deliler), Eberli, Torun

7- Elbendi

8- Günbendi

9- Genceli

10- Gündüzlü

11- Halusağı

12- Halep Avşarı

13- İmanlı Avşarı: Bidil, Kızıl

14- İmamkulu: Bebek, Esebeyli

15- Karahacılı-Hocalı

16- Karamuhlu

17- Kazıklı

18- Karagündüzlü

19- Karamanoğullan Avşarı

20- Kutbeyi-Kutbegilüler Avşarı

21- Köpekli Avşarı: Alpli, Aydoğmuş beyli, Boynukısalı, Deliler, Köçekli,

Sekiz

22- Kırklı

23- Karagündüzlü Avşarı

24- Kara Avşar

25- Mansurbey Avşarları: Huzistan (Şumla), Kuhguliye (İran)

26- Recepli Avşarı (1580 yılı başlarında Recep Kethüda adlı ağa nedeniyle

bu adı aldılar. Kethüda; oymağın vergi ve askerlik işlerini yürüten

devlet memuru.)

27- Uşak Avşarı: Hocafakılı, Musacalı, Öksüzler.

B. Avşar (afşar) Kelimesinin Anlamı:

a) Çevik

b) Vahşi hayvan avına hevesli.

c) Toplayıcı

d) Zaptiye memuru.

e) "AVŞ" fiilinden türeyip, müsaade etmek, itaat etmek, itaatli.

C - Avşar Elleri-Oymakları:

1- Kuzey Suriye Avşarı:

a) Köpekli

b) Gündüzlü

c) Kutbeği

2- Halep Avşarları:

3- Boz-Ulus Avşarları:

4- Dulkadirli Avşarları:

a) Maraş (İmanlı) Avşarı:

b) Kars (Kadirli) Avşarı-Karsi Maraş

c) Boz-ok Avşarı

d) Yeni il (Sivas) Avşarı

e) Kozan Avşarı

f) Uşak Avşarı

g) Aydın Avşarı

h) Biga ve Karasi (Balıkesir)

5- Recepli Avşarı

6- İran Avşarları:

a) Mansur Bey (Kuh-giluye) Avşarı

b) İmanlı Avşarı

c) Alplu Avşarı

d) Usalu Avşarı

e) Eberli Avşarı

BAYINDIR:

1- Akkoyunlu (Bayındırlı, Bayındiriye)

2- Elsiz Piri (Tülü Bayındır)

3- Halitli

4- İlarslan

5- Kalaycı

6- Karahacılı

7- Körük

8- Yasağlık

ÇAVULDUR (ÇAVDIR):

1- Abdal

2- Adil

3- Bozacı

4- Buruncuk

5- Esenli

6- Habil

7- İğdir

8- Karaçavdır

9- Şeyhler

ÇEPNİ (Trapzon ve Rize Çepnileri Sünni, Kırşehir-Çiçekdağ, Gaziantep ve

Balıkesir Çepnileri alevi inancındadır.)

1- Başımkızdılı

2- Çepniözü

3- Dilçepni

4- Kandemir

5- KasabuIur

6- Karalar

7- Kızılkoca

8- Köseler

9- Kormazlı

10- Sarılı

11- Şuayıplı

EYMÜR (Eymir, İmir)

1- Affan Eymürü

2- Bunsuzlu

3- Çarık

4- Dündarlı

5- Karagözlü

6- Sancarlı

7- Sancaklı

8- Sarı Eymir

9- Tosun

PEÇENEK(16. Yüzyıl)

1- Bayırlı

2- Berayirli

3- Boyacılı

4- Ekiz (Ekizler)

5- Habilli

6- Hamutlu

7- Hızır Hacılı

8- İsa Hacılı

9- Piribeyli

10- Şahmelikli (Ali Kethüdalı)

11- Sipahiler

12- Yadbeyli

PEÇENEKLER (9.YÜZY1L)

1- Çor

2- Çoban

3- Gülbeğ (Kulbey)

4- İrtim

5- Kangar

6- Karıbay

7- Kopun

8- Talmat

9- Yula

SALAR (Salur, Salgur, Selluriye):

1- Aksalurlar: Akıncılı, Alabozlu (İldeğen), Emet

2- Çoğunlu-Çuğun

3- Karabelli

4- Mürgap Salurları:

a) Ana Böleği: Buhara, Bekesli, Töre, Yadçı

b) Karaman: Alam, Beğböleği, Görçikli

c) Yalavaç: Ordu Hoca, Sakar, Tizi, Yaz

5- Salurlu (Çörmük)

6- Salihler

7- Şeyhsalur

8- Sipahizadeler (Keremoğulları)

9- Türkmenistan ve Horasan salurları:

a) İç Salur: Ersarı

b) Dış Salur: Sarık, Teke, Yomut

YIVA: Iva, İva, İve, Elivaiyye, ava, Yava, Yuva

1- Baharlı

2- Büyük Yıva

3- Dergeç

4- Durmuş Hacılı

5- Esenceli

6- Hayl Yıva (Atlı sınıf Yıvası)

7- Kaçar

8- Karakoyunlu: (Ağaçeri, Alpagut, Baranlı, Duharlı, Hacılı, Karamanlı,

Sadlı)

9- Küçük Yıva

10- Perçemoğulları

11- Yahşiyanlı

12- Yaruklu(ışık)

13- Yuvalı(Karayuvalı)

ANADOLU TÜRKLERİ

A. TÜRKİYE'YE (ANADOLU'YA) GELEN KALABALIK ANA TÜRK BOYLARI:

l- Çiğil

2- Halaç

3- Karluk

4- Kıpçak

5- Oğuz

6- Tatar

7- Uygur

B. OSMANLILARCA YÖRÜK SIFATI ALTINDA TOPLANAN VE BU ADI BENİMSEYEN VEYA KOLLARI YÖRÜK OBASI KABUL EDİLEN OĞUZ BOYLARI:

1- İğdir- Yiğdir

2- Karaevli

3- Kayı: Karakeçili

4- Yabır-Yaparlı

5- Yazır

6- Yıva- Yuva: Karakoyunlu

C. ANADOLU'YA BÜYÜK GRUPLAR HALİNDE GELEN TÜRK BOY, OYMAK VE OBALARI: (bkz:4, 40, 107)

l- Abdal

2- Ahiska- Mesket (Saka - İskit)

3- Aba-Abakan-Apa

4- Alayuntlu

5- Ağaçeri

6- Avşar-Afşar

7- Artuklu

8- Akkoyunlu

9- Azeri

10- Bozlar-Bozoklar

11- Bekdik

12- Beğdili

13- Barak

14- Bayat

15- Bayındır

16- Büğdüz

17- Balkar (İdil, Hazar, Kafkas)

18- Çavuldur

19- Cerid

20- Çayan

21- Çarıklı-Cırıklı-Caruk

22- Çepni

23- Çavdur

24- Düğer

25- Dodurga

26- Evci

27- Eymir-Eymür-İmir

28- Gagauz-Uz

29- Göklen

30- Honamlı

31- Halac-Hallaç-HalaçLı-Kalaç

32- Hotamış

33- Horzum

34- Iğdır-İğdir

35- İlbeğli

36- Karkın-Kargın-Kargı-Kargun

37- Karakoyunlu

38- Karakeçili

39- Kızılkoyunlu

40- Kızılkeçili

41- Kuman-Koman-Kun (pomak?)

42- Karatekeli

43- Karlık-Karluk

44- Kayı

45- Kınık

46- Kızık

47- Kıpçak

48- Karaçay

49- Kazak

50- Kırgız

51- Karapapak

52- Kumuk- Kumık

53- Manav- Anav- Yerli

54- Mamalı (Bozulus)

55- Ödemiş

56- Özbek

57- Peçenek (Boşnak?)

58- Sarıkeçili

59- Sarıtekeli

60- Saçıkaralı

61- Tatar

62- Tahtacı-Tatevci

63- Tecirli

64- Terekeme

65- Türkmen

66- Yazır

67- Yörük (Aydınlı): (63 Obaya ayrılır)

68- Yuva

69- Yüreğir

ANADOLU BEYLİKLERİ VE BAZI BÜYÜK OYMAKLARIN BAĞLI OLDUĞU BOYLAR:

1- Akkoyunlu (Bayındır)

2- Artuklu (Düğer)

3- Baraklar (Cerit)

4- Berçemoğulları (yıva)

5- Dulkadirli (Bozok-Bayat)

6- Gündüzlü (Avşar)

7- İran, Nadirşah Dönemi (Avşar)

8- Kadı Burhanettin (Azeri veya Salar) .

9- Karakoyunlu (Yıva)

10- Karamanoğulları (Avşar, Kaçar veya Salar)

11- KozanoğuIları (Varsak)

12- Köpekli-Köpekoğulları (Avşar)

13- Kutbeğinoğulları (Avşar)

14- Osmanlı (Kayı)

15- Özeroğulları (Üçok-Kınık)

16- Ramazanoğulları (Üçok-Yüreğir)

17- Salgurlular (Salar)

18- Selçuklu (Kınık)

Şumlaoğulları (Avşar)

FARUK SÜMER'İN ARAŞTIRMALARINA GÖRE KONAR GÖÇER HAYVANCILIK YAPAN YÖRÜK OBALARI:

A- 16.YY Anadolu Yörük Obaları:

1- Ankara Yörükleri: Ankara, Kırıkkale, Haymana

2- Karacakoyunlu: İzmir

3- Kastamonu Yörükleri: Kastamonu, Bolu

4- Kütahya Yörükleri: Aydın, Manisa, Afyon

5- Söğüt Yörükleri: Bursa, Balıkesir, Bilecik, Eskişehir

6- Uluyörük: Tokat, Amasya, Çorum, Samsun (Yörükler Beldesi), Ortapare ve Şarkıpare Kolu, Akdağmadeni ve Zile

7- Bozdoğanlar: Yüreğir, Kadirli, Ceyhan, İçel

8- Tanrıdağı Yörükleri: Balkanlar

9- Naldöken Yörükleri: Bulgaristan

10- Selanik Yörükleri: Makedonya, Teselya

11- Vize Yörükleri: Vize, Lüleburgaz, Çorlu, Hayrabolu

12- Kocacık Yörükleri: Edirne, Kırklareli, Babaeski, Bulgaristan

15- Karaevli: Bolu, Kastamonu, Sivas, Tokat

16- Menteşe Yörükleri: Muğla, Fethiye (Horzum, Sarıtekeli ve diğer)

17- Kayı Yörükleri: Avşar ve Bayatlar, yörükler arasında bulunmaz ancak Kayıların bir kısmı yörükler arasında yaşamaktadır.

B- 1 7.yy Çukurova Yörük Obaları:

1- Aydınlı (Karacakoyunlu)

2- Bozdoğan yörükleri: Karahacılı, Menemenci, Tekeli

3- Ekiz Yörükleri

4- Horzum Yörükleri: Aladağ, Çukurova, Binboğa

5- İçel Yörükleri: Bolgarlı, Boynuinceli

6- Karakeçili Yörükleri

7- Ulu yörükler

C- 19.yy Anadolu Yörük Obaları:

a) Çukurova Yörük Obaları:

l - Bahşiş

2- Bozdoğan

3 -Karahacılı

4- Karakeçili

5- Karatekeli

6- Koyuncu

7- Menemenci

8- Sarıaydın Obası

9- Tekeli

b) Afyon Yöresi Yörük Obaları:

1 -Horzum

2- Karahacılı

3- Karatekeli

4- Sarıkeçili

5- Sarıtekeli

c) Aydın Yöresi Yörük Obaları:

1- Ahmetli: Kula, Simav

2- Anamaslı-Karacalı: Demirci

3- Çarık: Kula

4- Eskiyörük: Aydın, Antalya, Mersin

5- Gökmusalı: Demirci

6- Güzelbeyli: Nazilli

7- Horzum: Aydın, Bursa, Afyon, Adana,Konya, Karaman

8- Karatekeli: İzmir

9- Karacakoyunlu

10-Kızılkecili: Kula, Muğla, Bursa

11-Narinceli: Kula, Denizli

12-Saçıkaralı: Nazilli

13- Sarıkeçili: Aydın

14- Sarıtekeli: Nazilli, Denizli, Bursa

15-Şebitli: Kula

16-Yağcıbedirli: Soma, Bursa, Balıkesir

d) Ege ve Akdenizdeki Dağınık Bazı Yörük Obaları:

2- Yabır: Yapar-Çarıklı Yörük obası

3- Yazır: Karadaşlı kolları; Amamaslı (karaçalı), kara, sarı, Kıydır

HONAMLILAR

A-Honamlı Kelimesinin Kökü, Aslı, Anlamı:

a) Hona ve Huna kelimelerinden gelmiş olabilir;

1) ho, hu; o, bu, şu anlamında

2) honu, hunu; onu, bunu, şunu

3) hona, huna; ona, buna, şuna

Hunlu veya Honalı sözcüğü, söyleme kolaylığı ve dil ağız, alışkanlığı sonucu Honamlı şeklini almış olabilir.

B)-Honamlı Sözcüğünün Menşei:

Lı eki: bir yere aidiyeti, ilgiyi, bir yere mensubiyeti bildiren ektir. İsimden sıfat türetmede kullanılır. Konya-lı, Kayseri-li gibi.

Konuya ilişkin Çince kelimelerden örnekler:

a- Huangho : Cindeki Sarı Irmağın adı

b- Hsiungnu-Hui: Çinlilerin Hunlara verdiği ad.

c- Houtu : Gök 'dininde Ana-ilahe

d- Huangti: Toprak tanrısı

e- Huhanyeh : Hsiungnu Shanyüsü. İ.Ö. 51 de devlet ikiye ayrıldı.

f- Huo Kuang: İ.Ö. 50, Çinli General adı.

g- Hoten-Kotan: Doğu Türkistanda bir şehir adı.

Honan-Hunan: Kuzey Çin'de bir eyalet adı: Honnan-Honanlı-Honamlı

Hokant-Hokent: Doğu Türkistanda bir şehir adı.

HONAMLI YÖRÜK OBASI (bkz:45)

C- Honamlı Kolları

1- Filikçi: K. Ereğli, Aksaray-Kutluköy

2- Savran: K. Ereğli, Karaman-Ayrancı

3- Deveci: Mersin-Silifke

4- Eskiyörük :Antalya, Mersin-Gülnar, Aydın

5- Bolacalı: K.Ereğli, M-Silifke, Adana- Sarıçam, Aksaray- Kutluköy.

6- Döneli: K.Ereğli

7- Helimli: K.Ereğli

8- Kuzucu: K.Ereğli

9- Hacıkaralı: Mersin-Silifke (Karahacılı)

10-Saçıkaralılar

11-Isparta'daki Honamlılar: Ali Tanyıldız'ın araştırmalarına göre, Honamlının Kolları:

a- Adıgüzelli (Elekli)

b- Coşlu

c- Eskiyörük (Eskiler, Hacıcelilli)

d- Karsavurdanlı

e- Ötgünlü

f- Recepli

D- Honamlıların yerleştikleri iller: Adana, Antalya, Aydın, Mersin, Konya, Ereğli, Yunak, Sarayönü, Isparta, Aksaray, Osmaniye, K.Maraş, Yozgat, Karaman,

ANADOLUDAKI BÜYÜK TÜRKMEN GRUPLARI

a- 1700 Yılı: (bkz:11)

l - Atçekenler (Konya)

2- Beydili Türkmeni (Gaziantep)

3- Bozok Türkmeni (Yozgat) Bozulus Türkmenleri

4- Çepni (Trabzon, Kırşehir, Balıkesir)

5- Dulkadirli (K. Maraş)

6- Gündüzlü

7- Harbendeli

8- Halep Türkmenleri

9- Kınık

10- Özerli

11- Şam Türkmenleri

12- Trablusşam Türkmenleri

13- Varsak

14- Yeni İl (Sivas)

14- Yüreğir (Çukurova)-Üçokların Kolu

b- 1800 Yılı (Bkz:65)

l - Avşar

2- Ayrıdamlı

3- Akkoyunlu

4- Barak

5- Bayındır

6- Bayat

7- Begdili

8- Bozkuş

9- Bozcalı

10- Cerit

11- Çoban Oymağı

12- Dulkadirli

13- Gündüzlü

14- İnallı

15- Karakoyunlu

16- Karakeçili

17- Kavurgalı

18- Kızılkeçili

19- Kutlubeyhacılı

20- Kuzugüdenli

Savcı Hacılı

ÇUKUROVA TÜRKMEN OYMAKLARI

1- Ağcabekirli

2- Barak

3- Bayındır

4- Berelli

5- Beydili

6- Bekmişli

7- Cerit

8- Çepni

9- Çelebi

10- Dımışklı

11- Elbeyli-İlbeyli

12- Güneş

13- Harmandalı

14- Haydarlı

15- Kazı

16- Karaşıhlı

17- Kadirli

18- Şarkevli

19- Şahman

20- Tecirli

21- Torun

22- Ulaşlı

Yumuklu

YERLEŞİK HAYATA İLK GEÇENLER

1- Avşar (Kayseri, Sivas, Afyon, Adana)

2- Bayat (Hacıbektaş İlçesi, Çorum)

3- Beğdili

4- Bozulus

5- Cerid (K.Maraş)

6- Çavundur

7- Çepni (Kırşehir, Trabzon, Balıkesir)

8- Döğer (Burdur)

9- Dörtdivan

10- Emirdağ Türkmeni

l1- Hotamış (Konya)

12- Kuzugüdenli

13- Reyhanlı (Hatay)

14- Sayık

KARAHACILI KOLLARI

1- Aflak (Avkuşu)

2- Bocu

3- Boruk

4- Boynuyoğunlu

5- Çiçekli

6- Hacılı

7- Hocalı

8- Kılbaş

9- Menevşe

10- Şahrıklı

11- Sofular

BOZDOĞANLI KOLLARI

1- Boy

2- Boz

3- Çığcık

4- Kesik

5- Keli

6- Kütük

7- Sarı Ahmetli

8- Yozbaşı

CERİD OYMAĞI: Binboğada yaylar. Dulkadir elinin bir boyu, Kolları:

1- Almagüllü

2- Altıgöz Bekİrlisi

3- Azılı

4- Bayırcerit

5- Ceyhan Bekirlisi

6- Çağlayan Cerit

7- Çakılı

8- Durak

9- Hamdili

10- Hunatlı

11- İmrenli

12- Karahasanlı

13- Kuşlu Cerid

14- Mamalı

15- Mustafabeyli

16- OruçGazili

17- Silsüpür Ceridi

18- SultanHacılı

19- Tatarlı

20- Vemeyli

21- Yalağevi

22- Yumutlu

TECİRLİ OYMAĞI: Barit Dağında Yaylar

1- Alhanlı

2- Alcı

3- Budaklı

4- Böcüklü

5- Çerçioğlu

6- Çırnazlı

7- Devrişeli

8- Domballı

9- Eloğlu

10- Güçüklü

11- Gününoğlu

12- Gürer

13- Hiboğlu

14- Kalalı

15- Karaobalı

16- Kabuklu

17- Karabibili

18- Kırmıtlı

19- Kokulu

20- Komarlı: İmat, Molla Ömer Uşağı, Solaklı, Uyduranlı, Akçakoyunlu

21- Sarıhasanlı

22- Şekerli

23- Yazmalı

BÜYÜK TÜRKMEN OYMAKLARI ( 1691-1928)

1- Avşar-Afşar

2- Atabay-Çaparbay

3- Alayuntlu-Ahatlı

4- Aydoğan

5- Alagözlü

6- Akçakoyunlu-Ağcakoyunlu-Alacakoyunlu

7- Akkeçili

8- Alpagut- Apa-Altınapa

9- Abdal-Usta

10- Aydoğdu

11- Atçeken

12- Bayat

13- Barak

14- Bozkuş

15- Bayır Bucak

16- Büğdüz

17- Bekdik

18- Beydili

19- Bozulus

20- Bozkoyunlu

21- Bozgeyikli

22- Bozdoğan

23- Boranlı

24- Bayındır-Akkoyunlu

25- Boynuinceli

26- Boynuyoğunlu

27- Cerit

28- Ceceli

29- Çiriş

30- Çağırganlı

31- Çavdır-Çavuldur

32- Çepni

33- Çobanlı

34- Çayan

35- Çullu-Çulım

36- Dodurga

37- Düğer

38- Dağlı

39- Denizli-İldenizli

40- Develi

41- Demircili

42- Ersarı

43- Eymir-Eymür

44- Elbeyli-İlbeyli

45- Evci

46- Farsak-Varsak

47- Göklen

48- Gerkez

49- Gündeşli

50- Gündüzlü

51- Harman Dalı-Harben Deli

52- Hotamış

53- Işıklar-Işıklı

54- İnallı-İnanlı-Yinallı

55- Karakeçili

56- Karakoyunlu

57- Kayı

58- Kınık

59- Kızık

60- Karkın

61- Kızıl-Kızıllı

62- Kuzugüdenli

63- Koyunlu-Koyuncu

64- Köşekli

65- Karaçalı

66- Karamanlı

67- Kuşdoğan

68- Kızılkoyunlu

69- Kızılkeçili-Kızılcakeçili

70- Keçili

71- Kızılışıklı

72- Kutbeyli

73- Karalar

74- Köserellî-Köseler

75- Kirtiş

76- Manav-Yerli

77- Musacalı

78- Morcal1

79- Musluca

80- Nohurlu

81- Oğulbeyli

82- Özerli

83- Saraçlı

84- Süleklî

85- Selluriye

86- Savcılı

87- Salur

88- Sarı-Sarılar-Sarılı

89- Sarık

90- Sevgülen

91- Tabanlı

92- Teke (Ahal-Merv)

93- Tecirli

94- Torunlar

95- TahtacıAğaçeri-Oner

96- Turgutlu

97- Ustacalu

98- Ulaş-Ulaşl1

99- Yabanlı

100-Yağmurlu

101-Yaka

102-Yomut-Yumutlu

103-Yıva-Yuva- Yuvalı

104-Yüreğir

ÇUKUROVA'DAKİ TÜRKMEN OYMAKLARI;

A- 14. Yüzyıl:

1- Ağaçeri

2- Bayat

3- Bayındır

4- Beğdili: Taşkınoğulları

5- Bozdoğan

6- Bozoklar: İnal ve Dulkadirli Kolu

7- Döğer

8- Halep Türkmeni: Avşarlar

9- Harbendeli

10- Karakoyunlu

11- Kınık

12- Kızıl Kocalı (Alişarlı Kolu)

13- Üçoklar: Ozerli ve Ramazanoğulları

14- Varsak

B- 15. Yüzyıl:

1- Bayat

2- Beğdili

3- Bozoklar

4- Bozcalı

5- Dulkadirli

6- Gündüzlü

7- Harbendeli

8- İnallı

9- Kınık

10- Köpekoğulları-Köpekli

11- Kutbeğioğulları-Kutbeyli

12- MaraşlıIar

13- Özerliler

14- Ramazanoğulları

15- Sakalsızoğulları

16- Üçoklu

17- Yüreğirliler

C-1658 Yılı Halep Türkmenleri: (bkz: 27,70,89)

a- Eski Halep Türkmenleri

1- Avşar

2- Bayat

3- Dulkadir-Zülkadriye

4- Döğer

5- Köpekli

6- Özerli

7- Ramazanoğlu

8- Varsak - Farsak

b- Yeni Halep Türkmenleri

1- Abalı

2- Avşar: Recepli

3- Akkoyunlu

4- Bayat

5- Cerid: Silsüpür

6- Eymir

7- Kaçar

8- Köçekli

9- Karakoyunlu

c- 1764 Yılı Halep Türkmenleri

l - Avşar

2- Ağcakoyunlu

3- Barak

4- Bayındır

5- Beğdili

6- Cerid

7- Çağırganlı

8- Dedekarkın

9- Eymir

l 0- Geyikli

11- İlbeyli

12- Karakoyunlu

13- Kabalı

14- Kınık

15- Kızık

16- Köçekli

17- Musabeyli

18- Özerli

19- Pehlivanlı

20- Reyhanlı

21- Sofular

22- Şambayadı

23- Tahtemürlü

24- Toktı

25- Ulaşlı

d- Halep Türkmenleri Kol ve Oymakları (16. YY.)

1- Acurlu

2- Alayuntlu

3- Bayat

4- Beğdili

5- Bahadırlı

6- Büğdüz

7- Düğer

8- Eymür

9- Gündüzlü Avşarı

10- Harbendelü

11- İnallı

12- Kınık

13- Karakoyunlu

14- Köpekli Avşarı

15- Karkın

16- Kızık

17-Peçenek

18-Uç Türkmenleri

D- Çukurova Türkmenleri

a-1857 yılı

1- Bozdoğan

2- Çakal

3- Cerid

4- Dündarlı

5- Farsak (Varsak)

6- Kaçar

7- Kozanoğlu

8- Manav

9- Tecirli

10- Toroğlu

b- 1707 Yılı

1- Avşar

2- Bozdoğan

3- Cerid: Çağlayan, Küçük, Silsüpür

4- Çağırganlı

5- Çalışlı

6- Develi

7- Döngeleli

8- Dulkadirli

9- Gökvelioğulları

10- Kebeli

11- Karsantıoğulları

12- Kozanoğulları (Varsak)

13- Kurşunoğulları- Kusun

14- Köçekli

15- Menemenci

16- Özeroğulları

17- Ramazanoğulları (Yüreğir)

18- Tecirli

19- Ulaşlı

19-Üçoklar: Bayındır, Kınık, Salur, Yüreğir

c- 1691 Yılı

Avşar: İmanlı, Recepli

Barak

Bozulus: Acurlu, Avşar, İnallı, Köçekli

Cerit

Çepni

Çimeli

Dulkadirli

HalepTürkmeni

Yeni İl Türkmeni: Ağcakoyunlu, Beğdili, Musacalı

BÜYÜK YÖRÜK OBALARI

Yörükler, Karluk- Türkeşler- Onoklar Türk Boyunun bir kolu iken; İğdir, Karaevli, Yazır ve Yaparlı gibi Oğuz Boylarının katılımıyla 6 oba olmuş. Daha ileri ki dönemlerde 12, 36 ve 1800'lü yıllarda ise Yörük Obaları sayısı 63'e ulaşmıştır.

1- Aydınlı

2- Akkeçilli

3- Bahşiş

4- Bolacalı

5- Bozdoğan- Bozdoğanlı

6- Cırıklı

7- Coşlu

8- Cıngıllı

9- Çakal

10- Daş-Karataş

11- Dazkırlı

12- Deveci

13- Döneli

14- Erdemli

15- Erikli

16- Eski Yörük

17- Filikçi

18- Gedik-Gedikli

19- Gökler

20- Göğebakan

21- Gurbet

22- Hayta

23- Honamlı

24- Horzum

25- İğdir

26- Kayabeyli

27- Kaymak

28- Karatekeli

29- Karaevli

30- Karahacılı

31- Karakoyunlu

32- Karakeçili

33- Keşli- Karakeşli- Sarıkeşli

34- Keşefli

35- Köteklî

36- Koca

37- Koraş

38- Koçak

39- Kuzucu

40- Kuduzlar

41- Kutluca

42- Kömürcü

43- Kiriş-Kirişll

44- Kızıl Keçili

45- Menemenci

46- Karaçal-Akçal-Çal

47- Ötgünlü

48- Pekmezci

49- Saçıkaralı

50- Sarı Tekeli

51- Sarı Keçili

52- Saraçlı

53- Savran

54- Sancaklı

55- Tekeli

56- Tırtar

57- Toraman

58- Tosunlar- Güzeller

59- Töngüşlü

60- Yabırlı-Yaparlı

61- Yağcı

62- Yazır

63- Yeniyörük

DULKADİR ELİ BOY VE OYMAKLARI:

1- Ağcakoyunlu-Musahacılı-Musacalı

2- Çağırkanlı

3- Çimeli

4- Çullu

5- Dodurga: Esenli, Bozca-Ertene Dodurgası, Beşaşık, Davut oymağı.

6- Dokuz: Bişenli-Başanlı

7- Döngeleli

8- Düğerli

9- Dündarlı:Çarıklı

10- Elçi

11 - Eymir

12- Gündeşli

13- Halep Türkmenleri

14- Haymana Sanlı oymağı

15- İmanlı Avşarı

16- Karacalı-Anamaslı

17- Kavurgalı

18- Küşne

19- Kızıllı

20- Mamalı

21- Peçenek

22- Savcı Hacılı

23- Tecirli

24- Tekeli

25- Varsak

26- Yuvalı (Karayuvalı)

DULKADİRLİ BÖLÜK VE KOLLARI :

1- Ağcakoyunlu: Çalışlı, Hamidli, Kozanlı, Musacalı

2- Anamaslı (Karaçalı): Karahaytalı, Kazancılı, Oruçbeyli, Ulaşlı, Urcanlı, Sevinçli,Yazır, Yolbasanlı

3- Avşar

4- Ayrıdamlı

5- Cerid: Kara Hasanlı, Mamalı, Oruç Gazili,Yabır, Cerid

6- Çağırganlı

7- Çimeli

8- Demircili

9- Dokuz (Bışanlı): Avcı, Bazlamaçlı, Dokuzkoyunlu, Karamanlı, Demrek, Hacılar, Karkın, Karagöncülü.

10- Döngeleli

11- Elçi

12- Eymir

13- Eşkinciler: Dede Karkın, Karaca Ahmetli, Sulişeyhli

14- Eğlenoğlu

15- Geclik

16- İmanlı Avşar

17- Kavurgalı

18- Karamanlı

19- Küşne

20- Kızıllı

21- Peçenek

22- Selmanlı

23- Savcı Hacılı

24- Tekeli

25- Tecirli

26- Varsak

27- Yuvalı-Karayuvalı

16. YÜZYIL ÇUKUROVASI EL, OYMAK VE OBALARI:

Bir kısmı 1691'de iskan edildi.

ÜÇ OKLAR:

1- Elvan

2- Gökçeli

3- Karaisalı

4- Kınık

5- Kusun

6- Koştemür

7- Ulaş

8- Yüreğir

ŞAM TÜRKMENİ:

1- Boğayırlı

2- Eymir Gazili

3- Salur

4- Süleymanlı

BOZULUS TÜRKMENİ-BOZOKLAR:

1- Avşar

2- Bayat

3- Beğdili

4- Dulkadirli

5- Halep Türkmeni

AKKOYUNLU EL VE OYMAKLARI:

l - Avşar

2- Alpagut

3- Beğdili

4- Çavundur

5- Danişmendli

6- Dodurga

7- Döğer

8- Karkın

9- Kocahacılı

10- Musullu

11- Oğulbeyli

12- Süleyman Hacılı

13- Salarlı

14- Tabanlı

DULKADİRLİ OYMAKLARI:

1- Ayaş

2- Anamaslı

3- Avcı

4- Avşar

5- Berendi

6- Cerit

7- Ceceli

8- Çimeli

9- Çağırganlı

10- Dodurga

11 - Eymir

12- Gündeşli

13- Karkın musacalı-Ağcakoyunlu

14- Kızılkocalı

15- Kınık

16- Köçekli

12- Küşne

HALEP TÜRKMENLERİ:

l - Acurlu

2- Bayat

3- Beğdili

4- Gündüzlü Avşarı

5- Harbendeli

6- İnallı

7- Karakoyunlu

8- Köpekli Avşarı

YENİ İL TÜRKMENLERİ: İki ana kol;

a) l- Avşar

2- Bayat

3- Bayındır

4- Beğdili

5- Harbendeli

6- Karakoyunlu

b) l- Ağcakoyunlu

2- Barak

3- Boynuyoğunlu

4- Çağırganlı

5- Cerit

6- Çimeli

7- İmanlı Avşarı

8- Musacalı-Musahacılı

9- Tatar Alili

10-TecirIi

ULUYÖRÜKLER:

1- Akkuzulu

2- Aksalur

3- Alibeyli

4- Çapanlı

5- Çepni

6- Çungar

7- Dodurga

8- Gökçeli

9- İkizli (Ekiz)

10- İlbeyli

11- Kuzugöllü

12- Karakeçili

13- Karafakılı

14- Özlü

15- Saraçlı

15- Turgutlu

16- Ustacalu-Ustahacılı

GEDİKLER:

1- Ağcalı

2- Ağcakoyunlu

3- Deli Alili

4- Kara Yahyalı

5- Şam Bayadı

KARATAŞ:

1- AliBeyli

2- Ağcalı

3- Kızılkocalı (Alisarılı)

4- Tecirli
AKDAĞ:

1- Hisarbeyli

2- Karalı

3- Kırıklı

4- Kızılkocalı

5- Sevgülen (Sarıhalilli)

1580 YILINDAKİ BÜYÜK GÖÇEBE GRUPLARI:

1- Akkoyunlu (Bayındır)

2- Atçekenler

3- Ankara Yörükleri

4- Bayat

5- Bozulus Türkmen Elleri

6- Bozok Türkmen Oymakları

7- Dulkadirli Türkmenleri

8- Halep Türkmenleri

9- Karakoyunlu (Yıva-Yuva)

10- Çepni

11- Kayı

12- Oğuz Hanlı Oymağı

13- Tatar (Ak, Kara)

14- Ulu Yörük (Amasya, Sivas)

15- Yeni İl Türkmen Oymakları

BOZULUS TÜRKMENLERİ:

1690 yılında Orta ve Batı Anadolu'ya yerleştiler.(bkz: 21)

1- Ankara yöresine yerleşenler; Tabanlı

2- Kırşehir ve Nevşehir Yöresine Yerleşenler: Karaca, Türkmen Kurutlu, Yabanlı, Yağmurlu.

3- Akşehir ve Ilgın Yöresine: Avşar, Danişmendli, Hamzahacılı, Şerefli.

4- Afyon, Balıkesir, Kütahya ve Manisa Yöresine: Gündeşli, Köçekli, Oğulbeyli.

5- Aydın, Afyon, Balıkesir, Denizli ve Isparta Yöresine: Danişmendli.

ŞAM TÜRKMENLERİ: Bozoklar ve Bozulusun Önemli Kolları:

A- 1- Avşar

2- Bayat

Beğdili

Döğer

B- 1- Bozcaoğulları (Bayat)

2- Dulkadirli (Bayat, Karaçalı)

Gündüzlü (Avşar)

Harbendeli-Hüdabendeli-Harmandalı

İnaloğulları-İnallu

Karaosmanoğulları (Avşar)

Şam Bayadı

Sevgülen

ÜÇOKLAR

A- 1- Bayındır

Eymur

Kınık

Salur - Salar

1- Özeroğulları (Kınık)

2- Karaisalı

3- Ramazanoğulları (Yüregir)

4- Ulaş

AVŞARLAR

Avşarlar Göçebe ve Konar Göçer olarak hayvancılık yapan bir Oğuz Boyudur. Zorunlu iskana tabi tutulan ilk Türk boyudur. 1690-1870 yılları arasında iskan edilmişlerdir. İl: Avşarların yaşadıkları bölgeye, yurtlarına verdikleri ad. El: Avşarların kendi göçebe topluluklarına verdikleri ad. Bunu Türkülerinde; "Konak göçek, devran sürek elilen", "Kalktı göçeyledi Avşar elleri, Ağır ağır giden eller bizimdir" şeklinde ifade etmişlerdir.

Avşar ileri gelenlerine Avşar Beyi veya Avşar Kocaları da denir.(bkz:19,54)

Avşar Elleri:

1- Yaşadıkları Bölgeye Göre:

a) Anadolu Avşarları

b) Hüzisyan

c) İran

d) Kuhgilay

e) Kazerun (Hazar)

f) Suriye (Halep, Rakka)

g) Urhiye

2- Anadoluda Yerleştikleri Bölgeye Göre;

a) Ankara Avşarları

b) Aydın

c) Bozok (Yozgat)

d) Bozuluş (Diyarbakır, Urfa)

e) Dulkadirli (Kadirli)

f) İmanlı (K. Maraş)

g) Kayseri

h) Kozan (Çukurova)

ı) Kütahya

i) Yeni İl (Sivas)

Avşarlar; Adana (Tufanbeyli, Kozan, Kadirli, Ceyhan..), Ödemiş, Kayseri (Özellikle Pınarbaşı) , Tarsus, Sivas (İmranlı, Zara, Gürün), Tokat, Denizli gibi illerimizde halen varlıklarını sürdürmektedirler.

3- Avşar Ellerinden (topluluk adları) Örnekler:

Bahrilî Avşarı, İmankuli Avşarı, Karagündüzlü Avşarı, Karamanoğulları Avşarı, Kozanoğlu Avşarı, Recepli Avşarı, Varsak...

4- Avşar Yaylak ve Kışlakları:

Akdağ, Bolkar Dağları, Binboğalar, Gavur Dağları... Kışlakları ise; Çukurovada Ceyhan nehri çevresindedir.

5- Avşar Türkü Çeşitleri;

Ağıt, Atışma, Bozlak, Destan, Güzelleme, Koçaklama, Koşma, Varsağı... Avşar Ozanı Dadaloğlundan (1785-1868) bir mısra; "Türk'ün olan Türkmen eli çökünce, Kaypak Osmanlılar size aman..." -Türkmen Türküleri; Barak Havaları, Horyat (Hoyrat;...)

Ali KEZER-YÖRÜKTÜRK TEN ALINMIŞTIR.

Gösterim: 25646