Atatürk'ün Sökeye 1. Gelişi |
Administrator tarafından yazıldı. | ||||||
Perşembe, 18 Ağustos 2011 18:58 | ||||||
Atatürk ilk defa 9 Şubat 1924 ‘de Söke ye geldi Bu ilk geliş, bugünkü Söke Jaletepe İlköğretim okulunun önünde kurulan bir şeref takının önünde toplu bir resim (fotoğraf) ile canlandırıldı Buradan Hükümet Konağına (Halkımızın hanım konağı dedikleri, Söke Ziraat Bankasının karşısındaki Atatürk heykelinin bulunduğu yerdeki iki katlı binaya), oradan rahmetli Mustafa Ersoy'un, belediye başkanlığını yürüttüğü Söke Belediye binasına (Bugünkü basmacılar caddesinin başlangıcında, o zaman ki, halkımızın Çilin Meyhanesi dediği yere) oradan, Söke Türk Ocağına (Bugünkü Söke Emniyet Sarayının, güney köşesini, Aydın Caddesi ile Söke çayını birleştiren çizginin doğusundaki yaklaşık bir dekarlık veya Bir dönümlük yerin bulunduğu binaya gelindi. ATATÜRK' ün Türk Ocağına geliş ve ayrılışları saat 17:00-18:00 arasında olmuştur. Emperyalist güçlerin, Türk Yurdunu ve Türk ulusunu bölmeyi, parçalamayı hedefleyen kötü emelleri karşısında, Türkiye Cumhuriyetini kurmayı başarmış, tam bağımsızlık ve ülke bütünlüğünü Türkiye'nin Milli Sınırlan içinde gerçekleştirmiş, ATATÜRK'ün, yurt içinde gittikleri her yer, yazdıkları her yazı, yeni kurulmuş Türkiye Cumhuriyeti Devletinin bir nirengi noktası ve yön gösteren bir devlet faaliyeti derecesinde kabul edilmiştir. Çünkü bunu yerine getiren devlet başkanı, MERAŞAL GAZİ MUSTAFA KEMAL ATATÜRK olmuştur. ATATÜRK Söke Türk Ocağına geliş, dinlenme ve gidişleri sırasında; her gittikleri yerde karşılaştıkları, halkın coşkun sevgisi ile burada da karşılaşmışlar, buradan Hacı Halil Paşanın ilk evliliğinden olan oğlu ve Özbaşı İmrahoru (Özbaşı köyünün ağası) Mehmet ağanın torunu olan Hüseyin Avni Özbaş'ın evine hareket etmeden önce, Türk Ocağının Şeref defterine: (TÜRK VATANINI YÜKSELTMEK İÇİN LÜZUMLU GAYRETİ, ASARI MADDİYE VE FİİLİYE İLE GÖSTERMELERİNİ, SÖKE'NİN KIYMETLİ GENÇLERİNDEN BEKLERİM) REİSİ CUMHUR GAZİ MUSTAFA KEMAL (Y.S.P 19.11.1961. GÜN 1.) sözlerini kendileri yazmışlardır. Şimdiye kadar, belki de bir çok Söke' linin bilmediği bu yazıyı, 23 Ocak 2003 Perşembe günü Ankara Milli Kütüphanede yaptığım bir araştırmada tesadüfen okudum, not ettim. Bu yazıyı veren haberi yazan, 1945 yılında diploma aldığım Söke İsmet Paşa İlkokulu'nun, şimdi rahmetli olan çok değerli öğretmenlerinden Araştırmacı-yazar İSMAİL GÜN'dür. Yukarıda anlatılanları özetlersek; ATATÜRK, 9 Şubat 1924 Cumartesi günü öğleden sonra 15.00'de Söke'ye geldiklerinde, Jaletepe önünde toplu, bir resim çektirmişler, en sonra Türk Ocağındaki deftere yazı yazmışlardır. O günü yaşayanlar, bu resim ve defter durumunu biliyorlardır veya yakınlarına, anlatmışlardır. Bu resim ve defter Söke'nin etnoğrafik birer belgesidirler ve belgeler bizzat ATATÜRK'ün iştiraki ile meydana gelmişlerdir. Ümit ederim bu resim ve defter bulunur, ortaya çıkar bir tarih ışığı Söke'nin tarihini daha da aydınlatır.
Not: Aşağıdaki yazıda Gazeteci yazar Hilmi Tükel'in Araştırma yazılarından yararlanılmıştır. ATATÜRK Aydın ve İlçelerini aşağıdaki tarihlerde ziyaret etmişlerdir 9 Şubat 1924 Cumartesi Kuşadası ve Söke 5 Mart 1930 Aydın ve Nazilli 3 Şubat 1931 Aydın 4 Şubat 1931 Nazilli 9 Ekim 1937 Cumartesi Nazilli ve Aydın İLK ZİYARET 9 ŞUBAT 1924 CUMARTESİ KUŞADASI ve SÖKE Atatürk'ün İlçemize ziyareti Kuşadası ziyaretinden sonra gerçekleştirilmiştir. Söke, Atatürk'ün Aydında ziyaret ettiği ikinci ilçedir. Aşağıdaki yazıyı özetlersek Atatürk Trenle Selçuk'a gelmiş, Özel arabalarıyla beraberindekilerle Kuşadası'na gidilmiş, Kuşadası'ndan sonra Söke'ye gelmiş bulunan Özel treniyle Söke ve Kuşadası ziyareti son bulmuştur. Araştırmalarımızda Selçuk İlçesi hakkında bir bilgiye rastlanmamıştır. 10 Şubat 1924 tarih 1042 Sayılı Hakimiyet-i Milliye) gazetesinde şöyle bir haber var. Reisicumhur Hazretlerinin Seyahatleri Gazi Paşa Hazretleri Muhterem Refikaları (Eşleri) ile birlikte Kuşadası, Ayasuluğa (Selçuk) ve Söke'yi ziyaret ediyor. İZMİR : 9 (A.A) Reisi Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretleriyle refikaları Latife Hanım Efendi, beraberleriyle eski İktisat vekili (bakanı) Mahmut Esat, Meclis-i Mebusanı Şükrü Kaya, Erkan-ı Harp Kaymakamı Tevfik Beyler olduğu halde bugün saat 9.00 da Kuşadası yakınındaki Ayasuluğ harabelerini görmek üzere hususi trenle şehrimizden hareket etmişlerdir. Reis Paşa Hazretleri hava müsait olduğu taktirde Kuşadası tarikiyle (yoluyla) Söke'yi de teşrif (ziyaret) buyuracaklardır. İstasyonda polis ve Jandarma kıtaası tarafından resmi selam ifa edilmiştir. Not: Atatürk'ün İzmir'den Ayasuluğ'a gelişleri için Söke Belediye başkanı Hüseyin Avni Özbaş ile Kuşadalı Mahmut Esat (Bozkurt) bey beraber gitmişler aynı trende Atatürk ile Selçuk'a gelmişlerdir. Atatürk, beraberinde gelenlerle beraber Ayasuluğ (Selçuk) istasyonunda trenden inişlerinde, onları Söke'den belediye başkanının oğlu Cemal Özbaş, Kuşadası kaymakamı Ekrem Bey ve kalabalık bir halk topluluğu tarafından karşılanmışlardır. Trenden inilince trenle getirilen otomobillere binildi doğruca Kuşadası'na gidildi. Atatürk Kuşadası'nda Mahmut Esat Bey'in verdiği ziyafette bulundular. Söke'yi ziyaret için saat 14.00 da hareket ettiler., bu sırada eşleri Latife hanım Kazım Karabekir paşa, Mahmut Esat bey, ve Muhittin Targan da bulunuyorlardı. Atatürk Kuşadası'ndan hareket edince Sökelilerden bir gurup Granta mevkiinde Atatürk'ü karşıladılar, oradan bayrak sallamak üzere Atatürk'ün Söke'ye doğru geldikleri işaretini verdiler. Otomobillerle gelen Atatürk ve arkadaşlerı, gene Sökeli kalabalık bir gurup tarafından , Abelaki mevkiinde karşılandılar. İlkokulun önüne kadar yürüdüler., okulun önünde hazırlanan Şeref Takı altında ilk fotoğraf çekildi., bu fotoğraf çekilirken Öğretmen Hafız Yunus Efendi , koca Müftü Ömer Efendi de bulunuyorlardı. Bu fotoğraf çekildikten sonra Söke'nin bugünkü hükümet konağının bulunduğu alan içindeki iki katlı eski hükümet konağına gidildi.(Bu bina 1965 yılında yıkılmıştır.) Buradan doğruca bugünkü Vakıfbank'ın bulunduğu köşenin karşısı (Uzun çarşı ile Basmacılar caddesinin kesiştiği yerde Çil'in meyhanesi diye bilinen bir yer vardı., bu bina Söke'nin eski belediye binası idi..) Bu belediye binasına gelindi, buradan (Bugünkü Söke Emniyet Müdürlüğü Binasının bulunduğu alan içerisindeki halkevi (Türk Ocağı) binası vardı, oraya gidildi ve Atatürk Türk Ocağı binasının açılışını yaptılar ve Şeref defterine aşağıdaki cümleyi yazdılar. "TÜRK VATANINI YÜKSELTMEK İÇİN LÜZUMLU GAYRETİ, ASARI MADDİYE VE FİİLİYE İLE GÖSTERMELERİNİ, SÖKE'NİN KIYMETLİ GENÇLERİNDEN BEKLERİM" Atatürk daha sonra Belediye Başkanı Hüseyin Avni Özbaş'ın evinde iki saat kadar istirahat ettiler, kendilerine ikindi çayı ikram edildi., bu evden Hüseyin Avni Özbaş ‘ın oğlu Cemal Özbaş, Atatürk'ün otomobilini kullanarak Atatürk'ü İstasyona götürdü. Atatürk saat 17:30 sıralarında beraberindekilerle trenle Söke'den Ortaklara coşkun bir kalabalık ile uğurlandılar |